Presidenti francez Emmanuel Macron dhe Bashkimi Europian kanë akuzuar Uashingtonin për “shtrëngim dhe kërcënim”, pasi SHBA-të vendosën ndalim visa-sh për pesë figura të shquara europiane, që kanë qenë në zemër të fushatës për të hartuar ligje që rregullojnë gjigantët amerikanë të teknologjisë.
Ndalesat e visa-ve u vendosën të martën ndaj Thierry Breton, një ish komisioner i BE-së dhe një nga arkitektët e Aktit të Shërbimeve Dixhitale (DSA) të bllokut, si dhe ndaj katër aktivistëve kundër dezinformimit, përfshirë dy personave në Gjermani dhe dy personave në Mbretërinë e Bashkuar.
Lëvizja shënjestroi gjithashtu Imran Ahmed, drejtorin ekzekutiv britanik të Qendrës për Kundërshtimin e Urrejtjes Dixhitale me bazë në SHBA; Anna-Lena von Hodenberg dhe Josephine Ballon të organizatës jofitimprurëse gjermane HateAid; dhe Clare Melford, bashkëthemeluese e Indeksit Global të Dezinformimit. Duke justifikuar ndalimet e visa-ve, Sekretari i Shtetit i SHBA-ve Marco Rubio, shkroi në X:
“Për një kohë shumë të gjatë, ideologët në Europë kanë udhëhequr përpjekje të organizuara për të detyruar platformat amerikane të ndëshkojnë pikëpamjet amerikane që kundërshtojnë të tyret. Administrata Trump nuk do t’i tolerojë më këto akte të shëmtuara të censurës ekstraterritoriale.”
DSA shihet nga Uashingtoni si një formë censure, ndërsa udhëheqësit europianë thonë se rregulloret janë të nevojshëm për të kontrolluar gjuhën e urrejtjes, por debati kërcënon të bëhet pjesë e një konflikti shumë më të gjerë kulturor dhe politik midis administratës së Donald Trump dhe Europës. Inteligjenca artificiale dhe teknologjitë dixhitale gjithmonë kanë pasur gjasa të bëhen një teatër i madh konfrontimi midis SHBA-ve dhe Europës, pasi këto teknologji bëhen gjithnjë e më qendrore për ushtrimin e pushtetit.
Macron e dënoi ndalimin e visa-ve me terma të tërbuar. “Këto masa përbëjnë frikësim dhe shtrëngim që synojnë minimin e sovranitetit dixhital europian”, shkroi ai, gjithashtu në X. “Rregulloret dixhitale të Bashkimit Europian u miratuan pas një procesi demokratik dhe sovran nga Parlamenti Europian dhe Këshilli. Ato zbatohen brenda Evropës për të siguruar konkurrencë të drejtë midis platformave, pa synuar asnjë vend të tretë dhe për të siguruar që ajo që është e paligjshme jashtë linje është gjithashtu e paligjshme në internet. Rregullat që mbizotërojnë në hapësirën dixhitale të Bashkimit Europian nuk kanë për qëllim të përcaktohen jashtë Europës.”
Ministri i jashtëm francez, Jean-Noël Barrot, tha: “Popujt e Europës janë të lirë dhe sovranë dhe nuk mund të lejojnë që rregullat që koordinojnë hapësirën e tyre dixhitale t’u imponohen nga të tjerët”.
Breton, një ish ministër francez i financave dhe komisioner europian për tregun e brendshëm nga viti 2019 deri në vitin 2024, tha: “A është kthyer gjuetia e shtrigave e McCarthy-t?
Për kujtesë: 90% e parlamentit europian – organi ynë i zgjedhur në mënyrë demokratike – dhe të gjitha 27 shtetet anëtare votuan unanimisht DSA-në. Për miqtë tanë amerikanë: censura nuk është aty ku mendojnë se ndodhet.”
Një zëdhënës i Komisionit Europian tha: “Nëse është e nevojshme, ne do të përgjigjemi shpejt dhe me vendosmëri për të mbrojtur autonominë tonë rregullatore kundër masave të pajustifikuara”.
BE-ja këmbëngul se masa e saj është projektuar për ta bërë mjedisin online më të sigurtë, pjesërisht duke i detyruar gjigantët e teknologjisë të bëjnë më shumë për të luftuar përmbajtjen e paligjshme, duke përfshirë gjuhën e urrejtjes dhe materialet e abuzimit seksual me fëmijët.
Uashingtoni ka mbajtur një qëndrim të ndryshëm, duke pretenduar se BE po ndjek kufizime “të panevojshme” mbi lirinë e shprehjes në përpjekjet e saj për të luftuar gjuhën e urrejtjes, dezinformimin dhe informacionin e rremë, si dhe se DSA synon padrejtësisht gjigantët e teknologjisë amerikane dhe qytetarët amerikanë.
Platforma X e Elon Musk u gjobit me 120 milionë euro (104 milionë £) nga BE për shkelje të rregullave të përmbajtjes online.
Ndërsa Séjourné shprehu mbështetjen e tij për paraardhësin e tij duke thënë: “Asnjë sanksion nuk do ta heshtë sovranitetin e popujve europianë. Solidaritet i plotë me të dhe me të gjithë popujt e Europës të prekur nga kjo”.
Duke përshkruar ndalimet e së martës, nënsekretarja e SHBA-ve për diplomacinë publike, Sarah Rogers, e klasifikoi Bretonin në “mendjet e mëdha” të DSA-së.
Ministria e Drejtësisë e Gjermanisë tha se dy aktivistët gjermanë kishin “mbështetjen dhe solidaritetin” e qeverisë dhe ndalimet e visa-ve ishin të papranueshme, duke shtuar se HateAid mbështeti njerëzit e prekur nga gjuha e paligjshme e urrejtjes dixhitale.
“Kushdo që e përshkruan këtë si censurë po e keqinterpreton sistemin tonë kushtetues”, tha ajo në një deklaratë. “Rregullat me të cilat duam të jetojmë në hapësirën dixhitale në Gjermani dhe në Europë nuk vendosen në Uashington”.
Dennis Radtke, një eurodeputet dhe anëtar i CDU-së në pushtet në Gjermani, tha: “Tifozët e Trump në Europë e mbrojnë këtë si një luftë për lirinë e fjalës. Ku është shtypur saktësisht mendimi? Ku është lufta për lirinë e fjalës në lidhje me Kinën dhe Rusinë? Këtu bëhet fjalë vetëm për biznesin dhe luftën kundër sundimit të ligjit”.
Raphaël Glucksmann, një eurodeputet socialist francez, tha në një mesazh drejtuar Rubios: “Për një kohë shumë të gjatë, Europa ka qenë e dobët në zbatimin e ligjeve të veta dhe në mbrojtjen e interesave të veta. Ju keni zgjedhur të qetësoni tiranët dhe të përballeni me demokracitë. Ka ardhur koha që ne të ngrihemi. Gjunjëzohuni sa të doni para Putinit, ne jemi bota e lirë tani.
Ne nuk jemi koloni e Shteteve të Bashkuara. Ne jemi europianë, duhet të mbrojmë ligjet tona, parimet tona, interesat tona. Ky sanksion skandaloz kundër Thierry Breton i bën homazh luftës së tij për sovranitetin tonë. Ne do ta vazhdojmë atë së bashku. Deri në fund.”
Ky debat është i fundit që shfaq tensione midis SHBA-ve dhe Europës. Në gusht, Uashingtoni vendosi sanksione ndaj gjyqtarit francez Nicolas Yann Guillou, i cili është anëtar i gjykatës ndërkombëtare penale, për shënjestrimin e udhëheqësve izraelitë nga tribunali dhe një vendim të mëparshëm për të hetuar zyrtarët amerikanë.
Michel Duclos, një ish diplomat i lartë francez dhe bashkëpunëtor i lartë rezident në gjeopolitikë dhe diplomaci në Institutin Montaigne, e kritikoi këtë veprim, duke iu referuar udhëtimit të fundit të të dërguarit rus Kirill Dmitriev në Miami për bisedime mbi luftën në Ukrainë. Ai tha: “Dmitriev festoi në Miami, Bretonit iu mohua visa amerikane: Europa po bëhet Rusia e re për Uashingtonin. Kjo sjell ndërmend vitet 1920 – Amerika favorizonte armikun e mëparshëm [Gjermaninë] kundër aleatëve të saj të mëparshëm – por më keq”.
Kryetarja e Shoqatës së Gazetarëve Gjermanë, Mika Beuster, shprehu solidaritet me HateAid me seli në Berlin. “Kjo është censurë në formën e saj më të pastër, të ngjashme me ato që kemi njohur më parë vetëm nga regjimet autokratike”, tha Beuster.
