Kryeministri Kyriakos Mitsotakis në një opinion të botuar sot në agjencinë ‘Bloomberg’ pranoi për herë të parë se Europa paguan dy deri tre herë më shumë për gazin natyror sesa vendet aziatike dhe “suficiti i shkëmbimeve valutore të Rusisë u trefishua në mbi 180 miliardë dollarë në gusht 2022”.
Natyrisht, e gjithë kjo vjen si rezultat i sanksioneve antiruse. Sanksionet e aplikuara nga vetë kryeministri i Greqisë, i cili madje i ka “shpallur luftë Rusisë”, sipas deklaratave të disa ditëve më parë.
Këto sanksione shkatërruan ekonominë greke si dhe atë europiane dhe shndërruan në “gjigante” ekonominë ruse.
Pas gjithë këtyre “efekteve anësore”, K. Mitsotakis kërkon një tavan të çmimit të gazit natyror nga të gjithë furnizuesit, në mënyrë që kostoja të mos bëhet siç tha ai, e padurueshme dhe e papërballueshme për konsumatorët dhe qeverinë.
Por ai shtoi se ky tavan duhet të jetë i lartë në mënyrë që furnizuesit të vazhdojnë të shesin gaz natyror në Bashkimin Europian, që do të thotë se në thelb europianët dhe grekët do të duhet të përballen sërish me një çmim të lartë, ndërsa në të njëjtën kohë furnizuesit do të përfitojnë nga çmimi i lartë fiks me të cilin do të shesin!
“Në kohë normale, qeveritë duhet t’i lënë tregjet të funksionojnë, por këto nuk janë kohë normale”, tha kryeministri grek. Por harron të na përmendë se kush e shndërroi këtë kohë në anormale për europianët.
“Me rritjen e çmimeve në nivele të paprecedentë, tregu ka pushuar së funksionuari. Likuiditeti është tharë dhe paqëndrueshmëria është rritur, duke krijuar mundësi të mëdha për furnitorët dhe spekulatorët që të përfitojnë nga luhatjet e mprehta të çmimeve.
Kompanitë e mëdha të energjisë janë nën presion, duke kërkuar ndihmën e qeverisë. Asnjë familje, kompani apo qeveri nuk mund të projektojë ose menaxhojë një treg ku çmimet rriten ose bien në mënyrë të rastësishme.
Në tremujorin e parë të vitit 2022, sipas vlerësimeve zyrtare, Bashkimi Europian pagoi 62 miliardë euro shtesë për importin e gazit natyror, në krahasim me një vit më parë. Shifra përfundimtare për vitin 2022 do të jetë në qindra miliarda, triliona, nëse përfshihen edhe efektet negative në tregun e energjisë elektrike dhe ekonominë në përgjithësi.
Ndërkohë, suficiti i shkëmbimeve valutore të Rusisë u trefishua në mbi 180 miliardë dollarë deri në gusht 2022.
Këto çmime ndihmuan në rritjen e ofertës në Europë, por me kosto të tepërt, ne siguruam furnizimin, por neglizhuam koston. Europa paguan dy deri tre herë më shumë për gazin natyror sesa vendet aziatike.
Një rritje e çmimit ishte e pashmangshme, por suksesi i Europës në marrjen e gazit natyror është pjesërisht për shkak të ngadalësimit ekonomik në Kinë.
Në një vit të zakonshëm, importet e LNG të Kinës rriteshin me 25% deri më tani, këtë vit ato janë ulur me 20%.
Europa përballet me një çekuilibër që vetëm mekanizmi i çmimeve nuk mund ta korrigjojë.
Importet e LNG-së në Europë janë të qëndrueshme nga fillimi i vitit 2022, pavarësisht rritjeve të vazhdueshme të çmimeve. Aftësia e Europës për të zëvendësuar gazin rus është po aq funksion i fizikës sa edhe i ekonomisë. Pavarësisht sesa të larta janë çmimet, Europa në tërësi nuk mund të zëvendësojë plotësisht vëllimet e humbura nga Rusia në një afat të shkurtër. Kur oferta nuk mund t’u përgjigjet çmimeve, lënia e çmimeve të rriten pafundësisht është një akt neglizhence dhe aspak maturi.
Herët a vonë, tregjet do të balancohen, por pa një tavan çmimi, kostoja e këtij balancimi do të matet në jetë të shkatërruara dhe në punë të humbura.
Kjo është arsyeja pse unë propozova në korrik një sistem paneuropian për të kompensuar përdoruesit e mëdhenj të energjisë për reduktimin e konsumit të tyre, duke e sjellë tregun në ekuilibër pa iu drejtuar çmimeve ekstreme, shprehet kryeministri grek.
Konsensusi ynë po konvergohet në një grup të vogël opsionesh. Emëruesi i përbashkët është dëshira për të kufizuar të gjithë gazin natyror, jo vetëm sasitë e vogla që vijnë ende nga Rusia, por gjithsesi duhet të lejojmë që aktiviteti i tregut të vazhdojë në nivele të arsyeshme.
Unë kam një kufi specifik të sipërm në mendje, por ky numër është subjekt i negociatave konfidenciale me shtetet anëtare që dua t’i respektoj, kështu që nuk do ta zbuloj këtu.
Megjithatë, me çmime mjaft të larta, furnizuesit do të vazhdojnë të dërgojnë gazin e tyre natyror në Europë dhe konsumatorët do të kenë arsye për të ulur kërkesën. Kufiri duhet të jetë një kufi në rritje sesi mund të shkojnë çmimet në rritje dhe jo një numër artificialisht i ulët që do të destabilizojë tregjet.
Kufiri i çmimit mbart rreziqe, natyrisht. Por ndërsa kalojmë në dimër, rreziqet e pasivitetit shtohen. Ne nuk mund të lejojmë të rrimë duarkryq dhe të shikojmë Rusinë duke përdorur institucionet e tregut kundër nesh.”
