Wilhelm Reich / Vilhem Raih
Psikanalisti austriak, më radikali i gjeneratës së dytë të psikanalistëve, që ndikoi si pak të tjerë në çlirimin seksual të viteve ’60.
Ai u përpoq të kombinonte psikanalizën dhe marksizmin (Frojd-marksizëm) dhe ndikoi në çlirimin seksual të viteve ’60 si pak të tjerë. Puna e tij u la në hije nga orgonomia, një sistem pseudoshkencor që ai zhvilloi, i cili përfundimisht çoi në burgosjen dhe vdekjen e tij.
Wilhelm Reich lindi më 24 mars 1897 në Dobsau, në atë kohë Austro-Hungari (tani Dobrianitsi, Ukrainë) nga prindër hebrenj. Babai i tij ishte një fermer dhe i ndalonte fëmijët e tij të flisnin Jidish (dialektin e hebrenjve gjermanë) dhe të shoqëroheshin me fëmijët hebrenj vendas. E vetmja gjuhë e lejuar për familjen e Rajhut ishte gjermanishtja.
Gjatë Luftës së Parë Botërore u regjistrua dhe shërbeu si toger në frontin italian. Pas përfundimit të luftës filloi të studionte drejtësi në Universitetin e Vjenës, por e pa të mërzitshme dhe iu drejtua mjekësisë. Iu drejtua psikanalizës kur mori pjesë në një seminar seksologjie të Sigmund Frojd në vitin 1919.
Anëtar i Partisë Komuniste Austriake dhe i Shoqërisë Psikanalitike të Vjenës, ai kërkoi në psikanalizë ato elemente që do të lejonin një shqyrtim kritik mbi shtypjen seksuale, bazuar në statusin politiko-social. U përpoq të lidhte teorinë psikoanalitike dhe marksiste (“Frojd-marksizëm”) përmes modifikimeve të së parës, të cilat nuk ishin në përputhje me ortodoksinë ideore frojdiane. Ai mohoi libidonin (hiperaktivitet seksual) si një shtysë vdekjeje, si dhe universalitetin e kompleksit të Edipit dhe besonte se agresioni nuk është i natyrshëm tek njeriu, por është produkt i shtypjes shoqërore.
Në veprën e tij “Die Funktion des Orgasmus” (1927) ai argumentoi se neurozat janë për shkak të çrregullimeve të seksualitetit dhe se orgazma luan një rol të rëndësishëm si në trajtimin, ashtu edhe në parandalimin e neurozave.
Në librin e tij “Die Massenpsychologie des Faschismus” (1933), botuar menjëherë pas ardhjes në pushtet të Hitlerit, ai dallon lidhjen themelore midis shtypjes autoritare të impulseve dhe ideologjisë fashiste.
Në vitin 1934, Raih u përjashtua nga Shoqëria Ndërkombëtare Psikoanalitike, por edhe nga Partia Komuniste. Nën presionin e nazizmit, Raih emigroi fillimisht në Norvegji dhe më pas, në vitin 1939, në SHBA. Atje kërkimi i tij u shndërrua në interpretimin biologjik të teorive të tij. Hetoi energjinë jetike kozmike që ai e quajti ‘orgon’, ngecja e së cilës në trup, ai besonte se ishte përgjegjëse për shumë sëmundje mendore dhe fizike.
Prodhimi i akumulatorëve të orgonit dhe shitja e tyre për trajtimin e sëmundjeve të ndryshme (madje edhe kancerit) rezultoi në veprim që u kthye kundër tij nga Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA), e cila urdhëroi një hetim në vitin 1947.
Në vitin 1954, u ndalua me vendim gjykate për të tregtuar librat dhe makineritë e orgonit në SHBA. Dy vjet më vonë, u dënua për shkelje të urdhrit të gjykatës dhe u dënua më tej me dy vjet burg, të cilat filloi t’i vuante në mars 1957 në burgun federal në Lewisburg, Pensilvani. Atje do të marrë frymën e fundit më 3 nëntor 1957, pak ditë para se të shqyrtohej kërkesa për lirim me kusht.
Dy nga librat më të njohur të Raih janë: “Revolucioni seksual” (“Die Sexualität im Kulturkampf”, 1936) dhe “Flisni me njeriun e vogël” (“Rede an den kleinen Mann”, 1945).
Në librin e parë ai shqyrton krizën e moralit borgjez dhe revolucionin seksual që ndodhi në vitet e para të Bashkimit Sovjetik, i cili u ndal nga Stalini në fund të viteve 1920. Në librin e dytë, ai ekspozon hidhërimin dhe zhgënjimin e tij për murtajën shpirtërore që godet njeriun e zakonshëm, njeriun e mesëm, i cili me vogëlsinë dhe injorancën e tij ka hequr dorë nga thelbi i jetës dhe i kërkon klasës punëtore të veprojë për çlirimin e saj.
