Përpjekja e Adolf Hitlerit për të marrë pushtetin në Gjermani në dy ditët e 8 dhe 9 nëntorit 1923 hyri në histori si “Puçi i Birrës”. Grushti i shtetit dështoi mjerisht, por bëri të njohur iniciatorin e tij, brenda dhe jashtë Gjermanisë.
Në vitet 1920 situata politike në Gjermani ishte e brishtë, në mos kaotike. E ashtuquajtura “Republika e Vajmarit” ishte e burgosur e ekstremeve, me karakteristikë kryesore mungesën e qeverisjes. Gjermania ishte humbësja e madhe e Luftës së Parë Botërore dhe fituesit kërkonin pagesën e dëmshpërblimeve të luftës, në një kohë kur “mbretëronte” inflacioni dhe papunësia. Pasuritë e Gjermanisë u mbrojtën nga kancelari socialdemokrat Friedrich Ebert.
Ish rreshteri Adolf Hitler jetonte në Mynih dhe drejtonte Partinë Nacional Socialiste në rritje të shpejtë, e cila kishte arritur në atë kohë 35.000 anëtarë. Ai endej nga birraria në birrari dhe në fjalimet e tij vazhdimisht theksonte tradhtinë e politikanëve në disfatën e Luftës së Parë Botërore. Më 27 shtator 1923, ai njoftoi një sërë demonstratash për ditët në vijim, në të cilat do të merrnin pjesë organizata të tjera të ekstremit të djathtë bavarez.
Njoftimi i Hitlerit alarmoi kryeministrin konservator të Bavarisë, Eugen Ritter von Nieling, i cili shpalli gjendjen e jashtëzakonshme dhe emëroi një komision prej tre anëtarësh të zyrtarëve lokalë me kompetenca për emergjencat. Komisioni përbëhej nga Gustav von Carr, koloneli i policisë Hans von Zeisser dhe gjenerali Otto von Losoff.
Hitler dhe bashkëpunëtorët e tij të Partisë planifikuan të merrnin pushtetin fillimisht në Mynih dhe më pas të marshonin drejt Berlinit. Modeli i tij ishte Marshi i Madh i Musolinit në Romë, një vit më parë. Mundësia iu dha në mbrëmjen e 8 nëntorit 1923. Në sallën e madhe të birrarisë së Mynihut të quajtur “Birgerbreukeller” ishin mbledhur 3.000 qytetarë të shquar të Bavarisë për të dëgjuar një fjalim të Gustav von Carr. Mes të pranishmëve ishte pothuajse i gjithë kabineti shtetëror, i kryesuar nga kryeministri Neling.
Hitleri, me 600 anëtarë elitë të partisë së tyre, surprizuan të mbledhurit në orën 8:30 të mbrëmjes. Ai shpërthen në sallën e birrarisë me pistoletën e zgjatur dhe qëllon një herë në tavan. Më pas ngjitet në një karrige dhe bërtet: “Revolucioni kombëtar është duke u zhvilluar. Qeveritë e Bavarisë dhe Berlinit u shembën. Pas pak do të formojmë qeverinë tonë”. Hitleri u rrethua nga Hermann Gehrig, Alfred Rosenberg dhe Rudolf Hs, figurat kryesore të nazizmit në vitet e mëvonshme. Sulmuesit mbajtën peng politikanët bavarezë, ndërsa Hitleri mbylli Carr, Zeisser dhe Loshof në një sallë të birrarisë dhe i kërcënoi se do t’i ekzekutonte nëse nuk do të bashkoheshin me puçistët.
Tre zyrtarët u dorëzuan. Duke u kthyer në sallën e madhe, ata ua njoftuan këtë 3.000 njerëzve të pranishëm dhe mbajtën fjalime pasionante në favor të Hitlerit. Vetëm atëherë u lejuan të dilnin nga salla e birrarisë. Në të njëjtën kohë, në kampin rebel u bashkua gjenerali Ludendorf, një hero i Luftës së Parë Botërore, i cili u dha prestigj protagonistëve pothuajse të panjohur të grushtit të shtetit. Menjëherë pas kësaj, Hitleri u largua nga birraria për të mbikëqyrur zhvillimin e operacionit. Ishte një gabim strategjik nga ana e tij, pasi në orën 22:30, Ludendorff liroi Carr dhe bashkëpunëtorët e tij.
Ndërkohë lajmi në birrarinë “Birgerbreukeller” u bë i ditur për autoritetet. Frenat e goditjes u morën nga zëvendëskryeministri bavarez Franz Matt, një katolik konservator dhe i devotshëm, i vetmi zyrtar i rangut të lartë bavarez që nuk ishte i pranishëm në sallën e birrarisë “Birgerbrückeler”. Forcat policore dhe ushtarake të Mynihut i qëndruan besnike Matit, megjithëse udhëheqësit e tyre kishin mbajtur anën e puçistëve.
Situata mbeti e përhumbur gjatë gjithë mbrëmjes. Puçistët u përpoqën të kapnin ndërtesat qeveritare dhe të armatoseshin. Rreth orës 3 të mëngjesit të 9 nëntorit, dy viktimat e para u raportuan nga kryengritësit, kur ata tentuan të sulmonin një kazermë në Mynih. Anëtarë të tjerë të grupeve paraushtarake të Hitlerit sulmuan dhe plaçkitën shtëpitë e hebrenjve, një prelud i asaj që do të pasonte në vitet e ardhshme.
Mëngjesin e 9 nëntorit, bilanci filloi të anonte drejt forcave qeveritare. Carr njoftoi se mbështetja e tij për puçistët ishte produkt i dhunës dhe bëri thirrje për legjitimitetin e aparatit shtetëror. Hitleri pa planet e tij të dështonin dhe ra në dëshpërim.
Në një lëvizje dëshpërimi, Lunendorff hodhi idenë për të marrë përsipër Departamentin e Mbrojtjes. 2.000 burra nën Hitlerin ndërmarrin sulmin, por ndeshen me rezistencë të ashpër nga mbrojtësit e tij. Nga shkëmbimi i armëve humbën jetën 14 puçistë dhe 4 ushtarë. Hitleri dhe Gehrig u plagosën lehtë dhe u përpoqën të shpëtojnë. Grushti i shtetit kishte dështuar.
Gabimi më i madh i Hitlerit ishte që nuk urdhëroi forcat e tij të kapnin radiostacionin e Mynihut dhe Shërbimin Telegraf. Kjo bëri që qeveria qendrore në Berlin të ishte në dijeni të zhvillimeve dhe të jepte urdhrat e duhura për të shtypur grushtin e shtetit.
Më 12 nëntor 1923, Adolf Hitler u arrestua dhe u akuzua për tradhti të lartë. Shumë nga bashkëpunëtorët e tij u larguan në Austri, ndërkohë që u pezullua qarkullimi i gazetës së Partisë Nacional Socialiste “Monitoruesi i Popullit”.
Gjyqi i përgjegjësve për Puçin në Sallën e Birrarisë u zhvillua më 26 shkurt 1924. Hitleri dhe Ess u shpallën të fajshëm, por u dënuan butë, vetëm me 5 vite burg secili. Ata vuajtën vetëm tetë muaj të dënimit. Gjatë kësaj kohe, Hitleri arriti të shkruante, me ndihmën e Ess, manifestin ideologjik të nazizmit “Lufta ime” (“Mein Kampf”).
Puçi i dështuar ndryshoi pikëpamjen e Hitlerit për marrjen e dhunshme të pushtetit. Prej atij momenti dhe në vazhdim ai do të përpiqej të fitojë zemrat e gjermanëve dhe të arrinte qëllimet e tij përmes mjeteve ligjore.
