Qëndrimi i BE-së për luftën në Ukrainë ka sjellë ndryshime katalitike.
Fitore të mëdha arriti e djathta në zgjedhjet europiane në shumë vende europiane, me kulmim në Francë, ku Emmanuel Makron u detyrua të shpallte zgjedhjet parlamentare në 30 qershor dhe 7 korrik, pas humbjes së thellë të partisë së tij.
Kjo ka ndodhur përsëri në të kaluarën e Francës, herë me sukses, si Mitterrand në vitin 1988 dhe herë pa sukses, si Shiraku në vitin 1997, i cili u detyrua të bashkëqeveriste me socialistët dhe Jospin si kryeministër.
Goditja për Makron ishte një përbindësh, pasi në praktikë qeveris me një parti që tani është pakicë absolute dhe është e pamundur të vazhdojë të qeverisë edhe tre vitet që i kanë mbetur nga mandati presidencial.
Megjithatë, kësaj radhe mundësia që ai të detyrohet të bashkëqeverisë me Le Pen është shumë e madhe dhe sigurisht që Franca nuk do të jetë e njëjta pas këtyre zgjedhjeve.
Përmbysja politike që ndodhi në qendrat e votimit, me fitoren dërrmuese të partisë së Marine Le Pen ndaj asaj të Emmanuel Makron, me 31.5% kundrejt 14.6%, shënoi raport 1 me 2.
Tashmë presidenti francez nuk ka më legjitimitet politik.
Ndryshimet janë të shpejta edhe në Gjermani pasi partia e Olaf Scholz-it, si dhe partitë e tjera të koalicionit qeveritar, pësuan një disfatë dërrmuese.
Përqindjet e pakta të partive të koalicionit qeverisës, vendi i dytë i së djathtës me AfD-në dhe hyrja në skenën politike e partisë së sapoformuar “Aleanca Zara Wagenknecht” po e kthejnë situatën politike përmbys.
Në fakt, zyrtarisht qeveria Scholz ka humbur çdo legjitimitet dhe tani “sundon” Gjermaninë si pakicë.
Ishte diçka që u pa në sondazhe, por tani ka një rezultat zyrtar të zgjedhjeve për Parlamentin Europian, që nuk mund të anashkalohen më nga qeveritë në pushtet.
Bild, i cili kërkon zgjedhje të parakohshme, komenton për një “rezultat katastrofik” për Olaf Solz dhe koalicionin e tij.
Bild gjykon se partitë e koalicionit qeverisës “të japin përshtypjen se po luftojnë vetëm për veten e tyre dhe po lënë pas çështjet që kanë rëndësi, por edhe vetë interesat e populit gjerman”.
“Për shkak se qeverisë padyshim i mungon forca dhe largpamësia e nevojshme për një fillim të ri, opsioni i vetëm janë zgjedhjet e parakohshme” argumenton Bild.
Rasti i Makron dhe rasti i Solz-it kanë një pikë të përbashkët bazë dhe ajo është qëndrimi i tyre lidhur me luftën në Ukrainë.
Kjo tani nuk është miratuar gjerësisht dhe qytetarët europianë kanë treguar se nuk duan që vendet e tyre të përfshihen në një konfrontim të mundshëm lufte me Rusinë, që mund të përfundojë në katastrofa bërthamore.
Vëllezërit e Italisë së kryeministres Giorgia Meloni siguruan një epërsi të qartë me një përqindje deri në 30%, me një diferencë të konsiderueshme nga Partia e dytë Demokratike e qendrës së majtë, ndërsa Lëvizja Pesë Yjet nuk kaloi shifrën 14%.
Përqindje të ngjashme (deri në 10%) janë dhënë nga të njëjtat matje në Forza Italia dhe Lega e Matteo Salvinit.
Italia, e cila mban 76 vende nga 720 vendet e Parlamentit të ri Europian, mund të luajë një rol kyç në balancën e pushtetit brenda Bashkimit.
Përqindjet e Vëllezërve të Italisë kanë qenë afërsisht konstante që nga viti 2022, kur Meloni u bë kryeministre.
Në Spanjë, Partia Popullore (PP) e krahut të djathtë dhe socialistët e kryeministrit Pedro Sanchez (PSOE) zunë dy pozicionet e para, me një diferencë të ngushtë.
Partia e krahut të djathtë VOX, vuri në dukje një rritje, ndërsa në të majtë partia Sumar e zëvendëskryeministres Yolanda Diath mbizotëroi ndaj Podemos.
Në Holandë, aleanca Laburiste “E majta e Gjelbër” (PvdA/GL), nën ish zëvendëspresidentin e Komisionit Frans Timmermans, doli e para, por Partia e Lirisë (PVV) e krahut të djathtë, e cila kishte fituar zgjedhjet kombëtare të nëntorit, përfundoi e dyta me një ndryshim relativisht të vogël dhe lideri i saj Geert Wilders është i kënaqur, pasi shënoi një rritje mbresëlënëse në krahasim me zgjedhjet europiane të vitit 2019, kur kishte nxjerrë vetëm një eurodeputet.
Partia e tretë që arriti të marrë një përqindje dyshifrore është Partia Popullore neoliberale e qendrës së djathtë për Liri dhe Demokraci (VVD).
Analistët europianë komentojnë se përqindjet e larta që gëzon Wilders prej muajsh janë tregues i rritjes të së djathtës në kontinentin e vjetër. PVV ka deklaruar vazhdimisht se dëshiron të ndryshojë Europën “nga brenda”.
Eurodeputetët e saj pritet të kërkojnë t’i bashkohen Grupit Parlamentar të së djathtës “Identitetit dhe Demokraci”, i themeluar në vitin 2019 nga Marine Le Pen.
Fituesja e qartë e zgjedhjeve europiane në Austri është Partia e Lirisë (FPÖ) e krahut të djathtë, e cila la Partinë Popullore në pushtet të dytën dhe Social Demokratët të tretët me një diferencë të vogël.
Kreu i FPÖ Herbert Kickle e quajti performancën e partisë së tij “historike”. Votimi u pa si një provë për zgjedhjet kombëtare më vonë këtë vit. Sondazhet tregojnë se FPÖ do të ketë një epërsi edhe më të madhe në ndeshjen kombëtare.
Slogani qendror i partisë së krahut të djathtë ishte “Stop çmendurisë së BE-së”, duke i bërë jehonë euroskepticizmit të saj dhe duke e trajtuar Bashkimin Europian, si një forcë luftarake në luftën e Ukrainës.
Lufta e Ukrainës dhe qëndrimi i BE-së ishin katalizatorë për këto rezultate zgjedhore pasi qytetarët kanë kuptuar se një pjesë e madhe e problemeve të tyre ekonomike janë për shkak të këtyre politikave.
Fituesi i madh i natës së zgjedhjeve në Europë është grupi politik i djathtë ID (Marin Le Pen etj.).
Në mënyrë të ngjashme, Konservatorët dhe Reformistët Europianë janë forcuar tani, gjë që rrit numrin e përgjithshëm të vendeve për grupet thjesht të djathta në 133 (ESM 71 + ID 62).
Natyrisht, gjithsej vendet në Parlamentin Europian janë 720. Por ajo që ndodhi në zgjedhjet europiane ishte fillimi i vënies në pikëpyetje të atyre që janë në krye të vendeve dhe Europës së Bashkuar.
Pas saj vijnë zgjedhjet kombëtare të vendeve anëtare të BE-së dhe mes këtyre zggjedhjeve qeveritë aktuale europiane morën disa mesazhe të qarta. Nëse i injorojnë ato, thjesht do të rrëzohen.
