Protestat masive kundër minierave të litiumit në Serbi për BE-në: “Nëse Gjermania dëshiron të gërmojë tokën e saj”.
Është gjetur depozita më e madhe në Europë që gjiganti anglo-australian dëshiron të shfrytëzojë.
Serbia është tronditur nga protesta masive kundër rifillimit të një plani të diskutueshëm të minierës së litiumit, i cili pritet të luajë një rol kritik në tranzicionin energjetik të Europës dhe veçanërisht kërkimin e industrisë gjermane për depozita, për të krijuar makina elektrike.
Shumë në Serbi gjithashtu e lidhin këtë çështje me rolin udhëheqës të Gjermanisë në shkatërrimin e Jugosllavisë dhe krijimin e Kosovës dhe janë veçanërisht të irrituar nga një plan që do të jetë gjithashtu një “faleminderit” për Berlinin për dëmin kombëtar, me protestuesit të thonë: “Nëse Gjermania dëshiron të prodhojë makina elektrike, duhet të gërmojë tokën e saj për litium”.
Para tubimit në qendër të kryeqytetit serb, dy figura të lëvizjes kundër planit u ankuan se ishin shoqëruar për një kohë të shkurtër nga anëtarë të shërbimeve të sigurisë, të cilët paralajmëruan se çdo veprim që çonte në mbylljen e rrugëve do të ishte “ilegale”, por kjo nuk ndodhi, dhjetëra mijëra qytetarë vërshuan nëpër rrugë.
“Unë erdha në Beograd sepse ne po mbrojmë jetën në Serbi”, tha Slobodan Stanimirovic, një 58-vjeçar banor i Radjevinës, një komunitet afër minierës.
Protestuesit kanë brohoritur slogane si “Rio Tinto, largohu nga Serbia” dhe “nuk do të gërmosh”, në një miting dhe marshim në qendër të kryeqytetit serb.
Më pas protestuesit bllokuan shinat në stacionin më të madh hekurudhor të Beogradit, duke ndaluar trafikun e trenave.
Mbrëmë Zlatko Kokanoviç, njëri nga liderët e protestuesve, ka njoftuar se demonstratat do të vazhdojnë. “Ne do të qëndrojmë këtu gjithë natën dhe gjithë ditën”, këmbënguli z. Kokanoviç.
Organizatat që luftojnë për mbrojtjen e mjedisit thonë se janë gati të bllokojnë rrugët kryesore të vendit dhe të fillojnë një fushatë mosbindjeje civile nëse qeveria refuzon të përmbushë kërkesat e tyre dhe të ndalojë shfrytëzimin e depozitave të litiumit.
Serbia ka depozita të mëdha litiumi, veçanërisht pranë qytetit të Loznicës (në perëndim), por një plan i diskutueshëm për të operuar në një minierë nga gjigandi anglo-australian Rio Tinto, e ka ndarë vendin për vite me rradhë.
Më 19 korrik, një javë pasi qeveria i dha dritën jeshile aktiviteteve minerare në këtë minierë, Beogradi dhe Bashkimi Europian nënshkruan një marrëveshje për furnizimin e shteteve europiane me litium.
Depozitat u zbuluan në vitin 2004, por javë të tëra protestash masive i detyruan autoritetet të braktisin projektin në vitin 2022.
Por qeveria kohët e fundit ndryshoi kursin, pas një vendimi gjykate muajin e kaluar se, heqja e licencës së dhënë për Rio Tinto nuk ishte “në përputhje me Kushtetutën dhe ligjin”.
Litiumi është një metal thelbësor për prodhimin e baterive për makinat elektrike. Është një element kyç për industrinë e automobilave që të bëjë një tranzicion drejt prodhimit më të gjelbër.
Plani, megjithatë, përballet me rezistencë nga shumë serbë, të cilët kanë frikë se shfrytëzimi i depozitave do të kontaminojë burimet e ujit dhe akuiferët dhe do të rrezikojë shëndetin publik.
Qeveria e presidentit serb Aleksandar Vuçiç ka premtuar vazhdimisht se asnjë depozitë litiumi nuk do të fillojë të shfrytëzohet derisa të garantohen protokollet e sigurisë mjedisore.
