Ishte një përzierje e elbit me ujë dhe bimë të ndryshme aromatike si koper, mente, trumzë.
A keni menduar ndonjëherë se çfarë kishte në kykeon, “koktejin” që pinin grekët e antikitet , më të përparuarit për kohën?
Sipas legjendës, bukuria e Persefonit mahniti perëndinë e fuqishme të errësirës Plutonin. Toka u hap dhe e gëlltiti. Duke e kërkuar, Dimitra iku në Elefsinë.
Miti i Persefonës
Elefsinianët i dhanë perëndeshës Dimitra për të pirë kykeona, një pije e bërë nga elbi, ujë dhe mente. Por perëndesha, e pangushëllueshme, e drejtoi zemërimin e saj në tokë, duke mos lejuar që çdo frut të mbinte. Qyteti u kërcënua me zi buke dhe më pas Zeusi urdhëroi Hermesin të kthente Persefonin.
Më në fund u vendos që vajza të jetonte gjashtë muaj me nënën e saj dhe të tjerët në Hades. Dimitra lejoi që toka e Elefsinës të jepte përsëri fryte dhe kështu u krijuan Misteret Elefsiniane.
Tre autorë Wasson, Hoffman dhe Rack regjistrojnë përvojën e tyre në kërkimin e substancave që ndihmuan mistikët të arrinin pikën e përjetimit të Mistereve. Gjithçka nisi në dekadën e frytshme të viteve 70.
G. Wasson (një ekonomist, por edhe një mikolog fanatik) kishte idenë e çmendur për të zbuluar se çfarë hanin dhe pinin mistikët në Misteret Elefsiniane.
Kjo është arsyeja pse ai iu drejtua mikut të tij kimist Albert Hoffman. Qëllimi ishte të zbulohej nëse grekët e lashtë mund të merrnin, të veçonin nga bimët një substancë që ekzistonte atëherë në Fushën Thriasiane.
Vëmendja ishte kthyer te një dëmtues i thekrës dhe më konkretisht te “krimbi i ergotit” ose “ergota e thekrës”.
Megjithatë, duke qenë se nuk kishin prova nëse thekra ishte e njohur në Greqinë e lashtë, kërkuan parazitin si një përbërës në grurë ose elb.
Hulumtimi vërtetoi se paraziti ishte i pranishëm edhe në drithëra të tjera. Duke qenë se kikeona përmbante elb, eksperimentet filluan.
Pikërisht atëherë del në pah Carl Ruck, profesor i klasikëve në Universitetin e Bostonit. Një specialist në ceremonitë ekstatike të grekëve të lashtë, ai konsiderohej një besimtar i përdorimit të substancave, të cilat ai i pagëzoi “enteogjenë”, gjë që çoi në një gjendje frymëzimi dhe ekstaze.
Bashkëpunimi i tre shkencëtarëve çoi në librin “Rruga drejt Elefsis: Zbulimi i sekretit të mistereve” botuar në vitin 1978 në SHBA. Fillimisht u botua në Amerikë dhe u deshën vite për t’u ribotuar, ku i fundit ishte botimi i tretë në vitin 2008.
Pavarësisht dyshimeve që mund të ngrihen nga teoria e shkencëtarëve për substancat që mistikët morën në Misteret Elefsiniane, ngrihen pyetjet: Cilat ishin përfundimisht përbërësit e kykeonit? A jep Himni Homerik për Dimitrën recetën “e duhur”?
“Librat, përveç përvojës së Hoffman-it për përgatitjen dhe pirjen e kykeonit, prekin edhe tema të tjera”, thekson menaxheri i shtëpisë së vogël botuese “Kykeon Tales”, Ilias Monacholias.
Nevojit hulumtime dhe studime edhe më të thella për të arritur në gjetjen e përbërësve, por përbërësit kryesorë tani më dihen dhe njihen, përbërës që ata konsumonin, është vërtetuar se i kalonin grekët e lashtë në një tjetër stad mendimi dhe në një gjendje tjetër psiqike dhe psikologjike.
Dhe vazhdon: “Pse përdoreshin substanca të tilla në Misteret Elefsiniane dhe pse përdoren edhe sot nga fiset indiane gjatë ceremonive fetare? Dhe pse një përdorim i tillë refuzohet në liturgjinë e krishterë?
Përgjigja është se krishterimi adhuron një fuqi hyjnore të fronizuar në Parajsë, domethënë një fuqi që ekziston jashtë individit. Përkundrazi, në Elefsis, ajo që bëhej apo ajo që ndodhte ishte një përvojë e rrallë vizionare që e kthente individin në mistik”.
Carl Ruck, i vetmi i mbijetuar sot, vazhdoi kërkimin i vetëm, në të njëjtën rrugë. Në vitin 2006 libri i tij “Sekretet e Eleuzës së lashtë: Kërpudhat e shenjta të perëndeshës”, u botua në SHBA.
Së fundmi ai ka vizituar mbetjet e Telestiriumit në Elegsinë dhe ka pranuar se nuk ka nevojë të “pijë” asgjë për t’u ndjerë mirë atje…!
Kykeonas ishte një përzierje e elbit me ujë dhe bimë të ndryshme aromatike si kopër, mente, trumzë. Shumë herë kykeona ishte miell elbi me ujë, verë ose qumësht.
Kësaj i shtonin mjaltë, djathë të grirë, kripë ose barishte. Në disa raste, kryesisht në shtresat e ulëta shoqërore, mund të zëvendësonte ushqimin.
Iliada e përshkruan atë si të përbërë nga elb, ujë, barishte dhe djathë dhie të grirë (XI, 638-641). Në Odisenë, Kirki shton pak mjaltë dhe derdh ilaçin e saj magjik në të. Mendohet se ka pasur veti tretëse.
Hermesi ia rekomandon atë, te “Paqja” e Aristofanit (V. 712), heroit që hante shumë fruta të thata dhe arra.
Aristokratët e shmangnin atë si pijen e fshatarëve. Teofrasti përshkruan në personazhet e tij (IV, 2-3) një fshatar, fryma e trumzës së të cilit, shqetëson fqinjët e tij në Kishë.
Në përpjekje për t’iu përgjigjur pyetjes sesi kaq shumë njerëz gjatë dy mijëvjeçarëve patën vizione duke përdorur KyKion gjatë ceremonisë së Mistereve Elefsiniane, spekulohet se elbi i përdorur ishte i kontaminuar nga kërpudhat parazitare Erysibis dhe vetitë psikoaktive të kërpudhave shkaktuan përvojën intensive të përshkruar nga pjesëmarrësit Elefsinianë në Mistere.
