Roli i dy bazave ruse në Siri është shumë i rëndësishëm për projektimin e fuqisë së Kremlinit në Lindjen e Mesme dhe Afrikë.
Rënia e Bashar al-Assad nga Hayat Tahrir al-Sham (HTS), tani paraqet sfida komplekse për Rusinë, e cila kishte mbajtur një prani të konsiderueshme ushtarake dhe detare në vend, për gati një dekadë.
Ndërsa grupet e armatosura të fraksioneve të ndryshme kanë marrë kontrollin e territorit sirian, duke përfshirë provincën strategjike Latakia, ku Rusia mban instalimet kryesore ushtarake, Moska përballet me vendime të vështira për rolin e saj të ardhshëm në rajon.
Pavarësisht largimit të al-Assad-it më 7 dhjetor, Rusia i dha azil presidentit të rrëzuar sirian, i cili mbërriti në Moskë me familjen e tij më 8 dhjetor, nëpërmjet Abu Dabit.
Rusët shohin shpërbërjen e Sirisë
Sipas Dmitri Suslov, zëvendësdrejtor në Qendrën për Studime Gjithëpërfshirëse Europiane dhe Ndërkombëtare në Shkollën e Lartë të Ekonomisë në Moskë, “Siria do të ndahet midis aktorëve rajonalë në të ardhmen e afërt. Një pjesë e vendit do të pushtohet nga Turqia dhe formacionet proturke. Një pjesë do të bjerë nën kontrollin e HTS. Një pjesë do të pushtohet nga Izraeli. Kurdët do të vazhdojnë të ndërtojnë situatën e tyre”.
Eksperti ushtarak Vadim Koljuzin, kreu i Qendrës IAMP në Akademinë Diplomatike të Ministrisë së Jashtme ruse, dha një ton optimist të kujdesshëm për bazat ushtarake ruse.
“Qëndrimi ndaj rusëve në Siri është përgjithësisht i mirë. Kështu që nuk duhet të ketë shumë shqetësime, por sigurisht, ne duhet të jemi të përgatitur për incidente të mundshme. Unë mendoj se ushtria jonë atje është e vetëdijshme për të gjitha këto”, tha ai për mediat ruse.
Rusia nuk do të luftonte për ushtrinë e Assad-it
Ndërhyrja e Moskës në Siri filloi në vitin 2015 me qëllime të qarta, për të mbështetur qeverinë e Assad-it dhe për “të eliminuar terroristët” të cilët më vonë mund të synojnë qytetet ruse. Por ekspertët vënë në dukje se Rusia nuk ka qenë kurrë forca kryesore në koalicionin pro qeveritar me Iranin dhe Hezbollahun e Libanit, që mbajnë mbi supe pjesën më të madhe të operacioneve tokësore.
“Me sulmet e Izraelit gjatë vitit të kaluar, pozicionet e Iranit në Siri janë dobësuar ndjeshëm. Hezbollahu libanez e ka zhvendosur qendrën e tij të gravitetit në konfliktin në Liban dhe ndihma për Assad-in ka rënë në mënyrë dramatike”, shpjegoi Elena Suponina, një analiste e çështjeve ndërkombëtare.
Situata nxjerr në pah kufijtë e ndikimit rus në Siri. “Assad nuk është një djalë i vogël që ne të marrim përgjegjësinë për fatin e tij, megjithëse i dhamë strehë. Rusia u soll me shumë kujdes, pa shkuar përtej detyrimeve të saj. Këto detyrime nuk përfshinin luftërat në emër të ushtrisë siriane”, shtoi Suponina.
Veçanërisht, forcat opozitare që hynë në Damask plaçkitën ambasadën iraniane, por lanë misionin diplomatik rus të paprekur, duke sugjeruar një marrëdhënie potencialisht të ndryshme me çdo strukturë të re pushteti.
Rëndësia e bazave ruse në Siri
Bazat në Tartus dhe Khmeimim kanë shërbyer si qendra logjistike kritike për operacionet e Rusisë në Afrikë dhe Mesdheun Lindor. “Prania jonë ushtarake në Siri është thelbësore për projeksionin e fuqisë në Afrikë. Siria ka ofruar baza dhe shërbime logjistike, duke luajtur një rol kolosal në kthimin në Afrikë që kemi parë vitet e fundit”, vuri në dukje Suslov.
Koljuzin tërhoqi paralele me baza të tjera të huaja në territorin armiqësor: “Ka një preçedent, baza detare amerikane në Guantanamo në Kubë, e cila ka ekzistuar për shumë dekada në një mjedis miqësor. Siria mbetet e paparashikueshme. Ndoshta vendi do të përmirësojë marrëdhëniet me Rusinë, duke u bërë edhe më miqësore”.
Lidhja që i bën Trump, Sirisë me luftën në Ukrainë.
Zhvillimet kanë nxitur spekulime për implikime më të gjera gjeopolitike, duke përfshirë presidentin e zgjedhur të SHBA-ve, Donald Trump, i cili i ka lidhur ngjarjet në Siri me bisedimet e mundshme të paqes midis Moskës dhe Kievit.
Më herët më 8 dhjetor, Trump tha se braktisja nga Rusia e Assad-it çoi në rënien e tij, duke shtuar se Moska nuk duhet të ishte përfshirë kurrë në luftën civile siriane.
“Assad është zhdukur. Ai është larguar nga vendi i tij. Mbrojtësi i tij, Rusia e udhëhequr nga presidenti Vladimir Putin, nuk është më e interesuar ta mbrojë atë”, shkroi Trump. “Nuk kishte asnjë arsye që Rusia të ishte atje në radhë të parë, ata humbën çdo interes për Sirinë për shkak të Ukrainës… një luftë që nuk duhej të kishte filluar kurrë dhe mund të vazhdojë përgjithmonë”.
Trump, i cili do të marrë detyrën më 20 janar, pritet të tërheqë më shumë trupa nga Lindja e Mesme si pjesë e strategjisë së tij “America First”, duke përfshirë rreth 900 trupa amerikane të vendosura aktualisht në Sirinë lindore, në kufirin me Irakun.
Trump shtoi se Rusia dhe Irani janë në një gjendje të dobësuar tani, e para për shkak të Ukrainës dhe ekonomisë së saj të dobët dhe e dyta për shkak të “mësimit” të Izraelit ndaj Hamasit dhe Hezbollahut.
Lufta në Ukrainë është një prioritet për Rusinë, jo Siria!
Por analistët vënë në dukje dallimet thelbësore midis përfshirjes së Rusisë në Siri dhe asaj në Ukrainë.
“Trump ka shprehur edhe një herë pozicionin e tij negociues, drejt të cilit ai dhe rrethi i tij po priren. Armëpushimi më i shkurtër i mundshëm përgjatë vijës së kontaktit, ngrirja e konfliktit dhe negociata pafundësisht të gjata për marrëveshje të mëtejshme politike janë tendenca”, shpjegoi Susloff.
Ekspertët rusë theksojnë se Ukraina ka një rëndësi strategjike shumë më të madhe për Moskën sesa Siria. “Që nga fillimi në Siri, Moska luajti një rol dytësor, nuk përcaktoi politikën e jashtme dhe të brendshme të vendit, nuk vendosi baste globale për Sirinë. Ukraina është krejtësisht ndryshe, dhe Rusia është “në krye”, një pozicion nga i cili nuk ka ndërmend të heqë dorë”, sipas lajmeve të “ruse.ru”.
