Quhej Wepet Renpet!
Egjiptianët e lashtë thuhet se festuan vitin e ri me ngjarje pranë piramidave të Gizës.
Festimi i Vitit të Ri, i njohur si Wepet Renpet, ose “hapja e vitit”, përfshinte tradita që vlejnë edhe sot, si dhënia e dhuratave për miqtë dhe familjen, me urimet e Vitit të Ri. Zakone të tjera përfshinin nxjerrjen e statujave të hyjnive nga tempujt, për t’u rilindur nga rrezet e diellit.
Gjëja e jashtëzakonshme për Wepet Renpet është se data e saj ndryshoi me kalimin e kohës dhe ndonjëherë festohej më shumë se një herë në vit. Kalendari egjiptian kishte 365 ditë në vit, por asnjë vit të brishtë.
Kur kalendari egjiptian u krijua rreth 4800 vite më parë, Wepet Renpet ishte afër solsticit të verës (rreth 21 qershorit), ndërsa nga fillimi i Mbretërisë së Mesme (rreth 2030 deri në 1640 para Krishtit) Wepet Renpet ra pranë solsticit dimëror, në dhjetor, sipas Belmonte.
Herë pas here, egjiptianët festuan shumë Wepet Renpet brenda një viti, shton Leo Depuydt, profesor emeritus i Egjiptologjisë dhe Asiriologjisë në Universitetin Brown. Në Tempullin e Knum, që ndodhet në jug të Luksorit, një kalendar i gdhendur në një mur ka tre festivale Wepet Renpet të shënuara në një vit të vetëm. Ky kalendar i veçantë daton midis mesit të shekullit të parë dhe mesit të shekullit të tretë pas Krishtit, kur Perandoria Romake sundonte Egjiptin.
Festimet dhe dhuratat
Festimet e lashta egjiptiane që përfshinin si adhurimin e hyjnive ashtu edhe përkujtimin e të vdekurve, zhvilloheshin pranë piramidave të Gizës. Gjatë Wepet Renpet, statujat që përshkruanin hyjnitë “nxirreshin në dritën e ditës – për shembull në çatinë e tempullit – në mënyrë që të rilindeshin me rrezet e diellit”, shkroi Simon Connor, një arkeolog në Institutin Francez të Arkeologjisë Orientale.
Nata e Vitit të Ri përfshinte edhe bankete, sipas skenave të përshkruara në disa varre të lashta egjiptiane.
“Lloji më i famshëm i objektit që lidhet me Vitin e Ri është ‘shishja e Vitit të Ri’, zakonisht prej faiane (një material qeramik i bërë nga kuarci, silicë, gëlqere dhe pigmente minerale)”, vëren John Baines, profesor emeritus i Egjiptologjisë në Universitetin e Oksfordit. Disa nga këto shishe përmbajnë mbishkrime që i urojnë marrësit një vit të ri. Shishet kanë një kapacitet mjaft të vogël, më të përshtatshme për vajra esencash, sesa për pije, shton Baines.
Një shishe e tillë, e ekspozuar në Muzeun Metropolitan të Artit në New York, u krijua për një prift të quajtur Amenhotep. Shishja përmban mbishkrime që u kërkojnë perëndive Mondu dhe Amun-Re t’i dhurojnë Amenhotep një vit të ri të lumtur. “Ndoshta e mbushur me parfum, vaj apo ujë nga Nili, do të ishte një dhuratë e lidhur me festën e fillimit të vitit”, thekson kartela përshkruese në muze.
