Fundi i Politikës së Përbashkët Bujqësore me një vendim nga Ursula Von der Leyen.
Presidentja e Komisionit Ursula Von der Leyen planifikon të ndalojë menjëherë Politikën e Përbashkët Bujqësore, me rolin e saj thjesht formal, pasi është një program mjaft i kushtueshëm për BE-në.
Thënë thjesht, shuma e madhe e parave që i është dhënë Ukrainës me blerjen më të fundit të Patriotëve, po çon në shkatërrim financiar për fermerët, të cilët do të shohin se taksat e tyre, në vend që t’u kthehen qytetarëve të unionit, do të shkojnë në Kiev.
Faza e parë ka të bëjë me blerjen e 45 miliardë eurove për 17 bateri artilerie Patriot me sisteme shtesë armësh që do të pasojnë.
Tashmë ka shumë reagime si nga bota bujqësore, ashtu edhe nga disa Ministra Europianë të Bujqësisë.
Sipas një drafti të publikuar të politikës së ardhshme bujqësore të BE-së pas vitit 2027, i cili u sigurua nga Politico, Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen po përgatit një ristrukturim rrënjësor të sistemit të subvencioneve të BE-së që në thelb do të shohë reduktime drastike, pasi buxheti europian dëshiron të merret me çështjen ukrainase.
Kjo reformë e mban gjallë buxhetin për Gjeorgjinë – pjesërisht – por transferon konfliktet politike nga Brukseli në kryeqytetet e shteteve anëtare.
Politika e Përbashkët Bujqësore (CAP), një nga politikat më të rëndësishme dhe emblematike të BE-së, do të mbijetojë vetëm formalisht.
Në thelb, ajo do të integrohet në një paketë më të gjerë financimi kombëtar së bashku me fondet e kohezionit dhe ato rajonale.
Ministrat e bujqësisë pra, do të duhet të menaxhojnë në nivel kombëtar, mosmarrëveshjet mbi shpërndarjen e një “banke poç” gjithnjë e më të vogël.
Ristrukturimi i subvencioneve është pjesë e planit më të gjerë të von der Leyen për të riparë buxhetin 7-vjeçar të BE-së.
Një plan që pritet të vërë sektorët, rajonet dhe ministritë kundër njëri-tjetrit, ndërsa Brukseli përpiqet të mbulojë më shumë prioritete – kryesisht pajisje ushtarake – me më pak para.
Siç komenton Politico, kjo do të thotë që PPB duhet gjithashtu “të bëjë më shumë me më pak”, në një kohë kur BE-ja po përballet me borxhet e pandemisë, nevojën për të forcuar mbrojtjen dhe një buxhet të përgjithshëm fiks, jo në rritje.
Komisioni, i cili do të paraqesë zyrtarisht propozimin e tij për reformën e buxhetit të mërkurën, po e paraqet reformën si një “thjeshtësim”. Ose, siç e tha një diplomat i BE-së: “Çfarë rrëmuje”.
PPB ka mbetur një nga linjat më të mëdha të shpenzimeve të BE-së për dekada, duke kanalizuar pothuajse 400 miliardë euro çdo shtatë vjet në fermat dhe komunitetet rurale të bllokut.
Zyrtarisht, Komisioni këmbëngul se PPB do të mbetet një “shtyllë” e politikës europiane. Prapa skenave, Komisioneri i ri i Bujqësisë, Christoph Hansen, thuhet se ka luftuar shumë për të mbajtur të paprekur një pjesë të konsiderueshme të buxhetit bujqësor.
Edhe pse buxheti total nuk është finalizuar ende, disa nga “vijat e kuqe” të Hansen duket se janë përfshirë në plan, siç janë pagesat direkte dhe një ndarje më e madhe për fermerët e rinj.
Megjithatë, pasojat politike tani po transferohen në nivel kombëtar. Nga viti 2028 e tutje, ministrat e bujqësisë do të duhet të vendosin se kush konsiderohet “fermer aktiv” dhe si do të jepet mbështetja për të ardhurat, me kritere më të rrepta.
Brukselit propozohet t’u jepet përparësi fermave të vogla, fermerëve të rinj, grave në bujqësi dhe prodhuesve në zonat malore, por pa vendosur rregulla detyruese.
Drafti thotë se sa më shumë tokë të kultivojë dikush, aq më pak ndihmë për hektar do të marrë.
Subvencionet për pronarët e mëdhenj të tokave do të kufizohen në 100,000 € – një masë e vjetër, por gjithmonë e diskutueshme, kundër së cilës fermerët kanë luftuar prej vitesh.
Zbatimi i saj tani varet nga qeveritë kombëtare. Ekzistojnë shqetësime se qasjet e ndryshme kombëtare do të çojnë në një mozaik politikash bujqësore, me sisteme mbështetëse konkurruese në të 27 shtetet anëtare.
Megjithatë, për ministrat kombëtarë të bujqësisë, reforma është një “patate e nxehtë”: ata do të duhet të mbrojnë fondet për fermerët, në një kohë kur do të konkurrojnë me nevojat e tjera në buxhetin e shtetit.
“Politika e Përbashkët Bujqësore funksionon mirë dhe është thelbësore për autonominë strategjike të Europës.
Nuk duhet të shkatërrojmë diçka që funksionon”, tha Ministri Portugez i Bujqësisë, José Manuel Fernandes, gjatë një takimi të ministrave të BE-së në Bruksel.
“Bashkimi i fondeve rurale dhe rajonale”, shtoi ai, “rrezikon ta kthejë PPB-në në një arenë pa rregulla”.
Për momentin, Komisioni pohon se subvencionet bazë për fermerët mbeten të mbrojtura. Megjithatë, edhe nëse struktura e PPB-së mbahet në letër, buxheti i saj pritet të reduktohet ndjeshëm. Vlerësimet e hershme flasin për shkurtime prej 15% deri në 25% krahasuar me nivelet aktuale.
Kjo është arsyeja pse Komisioni, siç thekson Politico, po thekson fjalë kyçe si “efikasitet”, “fleksibilitet” dhe “mbështetje e synuar” – terma që nënkuptojnë se qeveritë do të duhet të marrin vendime të vështira.
Fermerët kanë frikë se përfshirja e bujqësisë në një linjë më të gjerë shpenzimesh do ta bëjë edhe më të lehtë për ministritë e financave “të tërheqin” fondet e PPB-së për prioritete të tjera.
Dhe ndërsa plani i publikuar teorikisht premton mbështetje të vazhdueshme për prodhimin e ushqimit, ai gjithashtu bën të qarta qëllime të reja si teknologjia e gjelbër, përgatitja e mbrojtjes dhe konkurrueshmëria.
Reagimi i fermerëve të zemëruar – “Beteja sapo ka filluar”!
“Ky plan është i papranueshëm për komunitetin bujqësor”, tha Luc Vernet, nga shoqata e fermerëve Farm Europe.
“Fermerët mbështesin politikat europiane – të gjitha sondazhet e tregojnë këtë. Dhe tani ata do të marrin një shuplakë në fytyrë në vend të mbështetjes.
Plani që po përgatit von der Leyen është plotësisht i shkëputur nga realiteti i bujqësisë në Europë”, shtoi ai.
Testi i parë i forcës së propozimit mund të vijë së shpejti: ditën kur Komisioni do ta paraqesë zyrtarisht planin, fermerët planifikojnë të kthehen me traktorët e tyre në Bruksel.
Por beteja e vërtetë sapo ka filluar. Plani pritet të shkaktojë vite negociatash të vështira me Parlamentin Europian dhe qeveritë kombëtare, duke lënë shumë kohë për përplasje të reja mbi të ardhmen e bujqësisë europiane.
