Transferimi i sistemeve të tilla si raketa Taurus në Ukrainë nuk është vetëm një çështje teknike, është një vendim politik me implikime ndërkombëtare, i cili mund të interpretohet nga Moska si përfshirje e drejtpërdrejtë e vendeve të treta.
Deklarata publike e ish Sekretarit Britanik të Mbrojtjes Ben Wallace në Forumin e Sigurisë së Varshavës, se Krimea duhet të bëhet “e pabanueshme” dhe se, si rajoni, ashtu edhe ura e saj duhet të goditen me raketa Taurus me rreze të gjatë veprimi, ndezi zjarre në skenën politike dhe diplomatike.
Reagimet ishin të menjëhershme: nga zëdhënësi i Kremlinit, i cili e quajti retorikën “idiotësi”, te parlamentarët gjermanë dhe rusë që paralajmëruan për përshkallëzim të menjëhershëm dhe përfshirje të vendeve të treta.
Çështja nuk është vetëm retorike, ajo prek kufijtë e së drejtës ndërkombëtare, përgjegjësisë strategjike dhe rrezikut të një lufte rajonale që shndërrohet në një konfrontim më të gjerë.
Propozim – sfidë nga Britania
Mesazhi qendror i Wallace: “Ukrainës duhet t’i jepet mundësia të godasë në rreze të gjatë veprimi në mënyrë që Krimea të bëhet e pabanueshme”, është i qartë. Propozimi është për përdorimin e gjerë të armëve me rreze të gjatë veprimi për ta bërë të pabanueshëm një gadishull që Rusia e ka aneksuar dhe e kontrollon.
Pavarësisht intensitetit të deklaratës, ka parametra kritikë që duhet të merren në konsideratë: Krimea përmban infrastrukturë kritike politike dhe civile, si dhe popullatë civile – synimi ose krijimi i një zone “të pabanuar” ngre çështje serioze të së drejtës ndërkombëtare humanitare.
Përdorimi i raketave të rënda me rreze të gjatë veprimi kundër infrastrukturës civile (ura, porte, zona banimi) do të përbënte një krim në shkallë operative, veçanërisht nëse nuk merren masa diskriminimi dhe proporcionaliteti.
Transferimi i sistemeve të tilla si raketa Taurus në Ukrainë nuk është vetëm një çështje teknike, është një vendim politik me implikime ndërkombëtare, i cili mund të interpretohet nga Moska si përfshirje e drejtpërdrejtë e shteteve të treta.
Rusia përgjigjet dhe paralajmëron
Zëdhënësi i presidentit rus, Dmitri Peskov, i dënoi deklaratat e Wallace dhe i cilësoi si “idiotësi”, duke e bërë të qartë se Kremlini nuk planifikon të komentojë çdo retorikë të ish zyrtarëve, por se zëra të tillë nuk mbeten pa pasoja.
Deputeti i Dumës Shtetërore nga Sevastopoli, Dmitri Belik, komentoi deklaratat e Wallace në lidhje me Krimenë.
Politikani i përshkroi kërcënimet kundër gadishullit si “të zhurmshme, por absurde”, duke shprehur besim se Londra “do të thyejë dhëmbët” ndaj çdo përpjekjeje për veprim armiqësor kundër Krimesë.
Në të njëjtën kohë, analisti i shquar rus Andrij Sushentsov këmbënguli se deklarata të tilla i shërbejnë qëllimit të politikës klienteliste që i shitet publikut europian, domethënë u “shesin” europianëve idenë e një angazhimi më aktiv në terren, me gjithçka që kjo përfshin.
Reagimi rus gjithashtu thekson qëllimin politik: të delegjitimojë dhe karakterizojë Perëndimin si përgjegjës të vetëm për përshkallëzimin, duke lënë kështu rrugën e hapur për kundërmasa që Moska do t’i paraqesë si mbrojtje të territorit dhe qytetarëve të saj.
Gjermania, tabuja e negociatave dhe rreziku i përfshirjes.
Në Gjermani, deputeti Roderich Kiesewetter bëri thirrje për furnizimin e menjëhershëm të sistemeve si Taurus në Ukrainë, duke hedhur poshtë pritjen se negociatat “krejtësisht jorealiste” do ta zgjidhnin situatën.
Nga ana tjetër, deputeti rus Alexei Zhuravlev paralajmëroi se dorëzimi i armëve të tilla do të ishte i barabartë me “hyrjen aktuale” të Gjermanisë në luftë.
Ky shkëmbim thekson dilemën themelore: ajo që për disa është “mbështetje mbrojtëse”, për të tjerët përkthehet drejtpërdrejt në “pjesëmarrje”, me të gjithë barrën ligjore dhe ushtarake që kjo përmban.
Implikime ligjore, etike dhe politike.
- E drejta ndërkombëtare dhe civile: Çdo diskutim për “çlirimin” ose zonat “e ndaluara” duhet të jetë në përputhje me parimet e dallimit dhe proporcionalitetit. Synimi i drejtpërdrejtë ose i tërthortë i infrastrukturës civile mund të ketë pasoja ligjore.
- Zgjatja e luftës: Sigurimi i armëve sulmuese me rreze të gjatë veprimi rrit rrezikun e hakmarrjes, ndoshta përtej zonës së konfliktit dhe përfshirjen e aleatëve.
- Etika dhe retorika politike: Deklaratat e ish zyrtarëve mbartin peshë politike, kur shpërndahen me një ton provokues, ato veprojnë si mjete presioni për qeveritë që të miratojnë politika më agresive.
Britania dëshiron vendosjen e Taurus në Ukrainë
Megjithatë, deklarata e Wallace nuk është boshe.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka thënë se është gati të mbështesë vendimin e Gjermanisë për të vendosur raketa Taurus në Ukrainë, megjithëse vendimi përfundimtar mbetet për debat në Berlin.
Qeveria britanike ka thënë se është gati të mbështesë vendimin e Gjermanisë për të furnizuar Ukrainën me raketa Taurus, një nga raketat më të përparuara dhe me rreze të gjatë veprimi në botë.
Në këtë kontekst, një zyrtar i lartë britanik në kushte anonimiteti tha se vendi vazhdon të punojë ngushtë me partnerët e tij europianë, përfshirë Gjermaninë, për të forcuar mbrojtjen e Ukrainës.
“Ne vazhdojmë të punojmë me partnerët tanë, përfshirë Gjermaninë, për të pajisur Ukrainën në mënyrën më të mirë të mundshme për të mbrojtur sovranitetin e saj”, tha zyrtari britanik.
Ky qëndrim vjen për të ofruar mbështetje për përpjekjet e Gjermanisë për të vendosur raketat.
Arma strategjike Taurus
Raketa Taurus, e zhvilluar nga kompania gjermane Taurus Systems GmbH në bashkëpunim me Saab Bofors Dynamics AB, është një sistem ajër-sipërfaqe me rreze të gjatë veprimi i përdorur nga Bundeswehr-i gjerman, që nga viti 2005.
Taurus është projektuar për të kryer sulme precize në objektiva të mbrojtura thellë dhe të vendosura mirë, siç janë bazat nëntokësore dhe strukturat e fortifikuara.
Raketa ka aftësinë të godasë objektiva në thellësi të mëdha brenda territorit rus, gjë që e bën atë kritike për aftësinë e Ukrainës për të goditur infrastrukturën strategjike, siç është ura e Krimesë. Ekspertët besojnë se dorëzimi i Taurus mund të përmbysë fuqinë e Rusisë në rajon, duke e bërë sistemin një mjet kyç në strategjinë ukrainase.
Qeveria e mëparshme e Gjermanisë, e udhëhequr nga Olaf Scholz, e kishte kundërshtuar misionin Taurus, nga frika e një përshkallëzimi të rrezikshëm që mund ta çonte Berlinin në konflikt të drejtpërdrejtë me Rusinë.
Megjithatë, qasja e Merz tregon një qëndrim më agresiv, duke kërkuar të përforcojë Ukrainën me sisteme moderne mbrojtëse.
Përshkallëzim i rrezikshëm
Retorika e Ben Wallace vepron si një sinjal agresiv: ajo u drejtohet atyre që duan të rrisin presionin mbi Rusinë, por në të njëjtën kohë hap derën për vlerësime të rrezikshme dhe zgjedhje të gabuara politike.
Dorëzimi i raketave me rreze të gjatë veprimi dhe propozimet për zona “të pabanuara” nuk janë vetëm çështje teknike, ato janë vendime që mund ta ndryshojnë rrënjësisht natyrën e përshkruar të konfliktit.
E vetmja rrugë e përgjegjshme për shtetet që kërkojnë stabilitet është të kombinojnë përforcimin e mbrojtjes me diplomacinë e kujdesshme, të shmangin retorikën që inkurajon shënjestrimin e civilëve dhe të mbajnë kanale të hapura negociatash që zvogëlojnë, në vend që të rrisin, mundësinë e një përshkallëzimi më të gjerë ushtarak.
