Lëvizja e Pekinit vjen si rezultat i negociatave midis Donald Trump dhe Xi Jinping.
Kina njoftoi papritur të dielën, më 9 nëntor, pezullimin e ndalimit të eksportit në Shtetet e Bashkuara të metaleve galium, antimon dhe germanium, tre lëndë të para kritike, në një shenjë të re të uljes së tensioneve tregtare midis dy vendeve.
Pekini ka pothuajse monopol mbi metalet e rralla për prodhimin modern, nga makinat dhe elektronika, deri tek armët e përparuara.
Kjo rregullore, e cila deri më tani pengonte eksportin e këtyre metaleve të rralla, të cilat janë përbërës kryesorë për gjysmëpërçuesit, është pezulluar “deri më 27 nëntor 2026”, sipas një deklarate nga Ministria Kineze e Tregtisë.
Lëvizja e Pekinit vjen si rezultat i negociatave midis Donald Trump dhe Xi Jinping.
Ndalimi u vendos në dhjetor 2024 dhe kishte të bënte me eksportet e materialeve “me përdorim të dyfishtë”, d.m.th. materiale që mund të përdoren si për aplikimet civile, ashtu edhe për ato ushtarake.
Sipas të dhënave, Kina prodhon rreth 94% të furnizimit botëror me galium dhe ~83% të germaniumit. Së bashku me pezullimin e ndalimit të këtyre metaleve, Kina gjithashtu lehtësoi kontrollet e rrepta mbi eksportet e grafitit në SHBA, që ishin vendosur si pjesë e kontrolleve të përdorimit të dyfishtë.
Vendimi interpretohet gjerësisht si një simptomë e një përpjekjeje për të rivendosur flukset tregtare dhe për të stabilizuar zinxhirët e furnizimit midis dy ekonomive më të mëdha në botë.
Edhe pse lëvizja tregon shenja të deskalimit, mbeten pika strategjike fërkimi: Kina ruan aftësinë për të kontrolluar materialet e rralla, si një “arme” në konfrontimin teknologjik dhe gjeopolitik.
Çfarë i parapriu kësaj historie?
Më 9 tetor, Kina njoftoi se do të kufizonte eksportet e çdo produkti të rrallë të tokës me përmbajtje prej ≥0.1% ose të prodhuar me teknologji kineze. Kinezët shkuan shumë larg, sepse në vend që ta mbanin marrëveshjen dypalëshe, e bënë atë globale.
“Dhe kjo e frikësoi gjithë botën”, tha Dennis Wilder, një ish zyrtar i lartë amerikan për Kinën.
Investitori Alexander Campbell vlerëson se për shkak të krizës së pasurive të paluajtshme, bankat kineze kanë nevojë për 1 trilion dollarë kreditim vjetor, të mbështetur nga një suficit tregtar me të njëjtën madhësi.
Prandaj, ai beson se rëndësia e eksporteve dhe kërcënimi i tarifave të larta po nënvlerësohen.
Sipas Campbell, Trump e detyroi Kinën të përdorë “letrën” e metaleve të rralla, duke treguar se ajo mund të përdoret për çështje të tjera.
Presioni i ushtruar nga Kina ka detyruar Shtetet e Bashkuara të kërkojnë diku tjetër sigurinë e furnizimit urgjent dhe të qartë me këto lëndë.
***
Përveç takimit me Xi në Korenë e Jugut, Trump vizitoi vende të tjera aziatike dhe nënshkroi marrëveshje me Japoninë dhe Malajzinë. Ai nënshkroi gjithashtu një marrëveshje me Australinë për akses në rezervat dhe infrastrukturën e metaleve të rralla, ndërsa Aclara Resources Inc. e Brazilit njoftoi ndërtimin e një rafinerie në Luiziana, që do të përfundojë në vitin 2027.
Qëllimi i Trump është që SHBA-të ta zvogëlojnë plotësisht varësinë e tyre nga metalet e rralla kineze, brenda 18 muajve.
Këto metale të rralla do të përcaktojnë konkurrencën e ardhshme midis një ekonomie tregu nën SHBA-të dhe një ekonomie jo të tregut, nën Kinën.
