Rryma e Gjirit në prag të kolapsit – Shkencëtarët paralajmërojnë për një epokë të re akullnajash
Në epiqendër gjendet Qarkullimi i Përmbysur Meridional i Atlantikut (AMOC).
Një studim i ri shkencor paralajmëron se një nga rrymat oqeanike më kritike të planetit është në prag të kolapsit. Një zhvillim që mund të çojë në një “Epokë të Vogël Akullnajash” dhe që do të shkaktojë rritje të shpejtë të niveleve të detit.
Studimi, i botuar në revistën shkencore Communications Earth & Environment, është rezultat i një bashkëpunimi midis Institutit të Oqeanografisë të Akademisë Kineze të Shkencave dhe Universitetit të Kalifornisë, San Diego.
Në qendër është Qarkullimi i Përmbysur Meridional i Atlantikut (AMOC), një “rrip transportues” i oqeanit që transporton ujë të ngrohtë nga tropikët në Hemisferën Veriore, vëren një raport në New York Post.
Kjo rrymë përfshin gjithashtu Rrymën e njohur të Gjirit, e cila fillon në Gjirin e Meksikës, kalon Atlantikun dhe ndihmon në ruajtjen e klimës së butë të Europës, Mbretërisë së Bashkuar dhe bregdetit lindor të Shteteve të Bashkuara.
Megjithatë, shkencëtarët paralajmërojnë se rritja e temperaturave për shkak të ndryshimeve klimatike po shkrin shtresën e akullit të Groenlandës, duke lejuar që sasi të mëdha uji të ëmbël të rrjedhin në Atlantikun e Veriut, duke ngadalësuar qarkullimin e rrymave.
Hulumtuesit identifikuan një “shenjë dalluese termike” 1,000 deri në 2,000 metra nën sipërfaqe, duke sugjeruar që ngadalësimi i AMOC ka ndodhur në vazhdim, për dekada dhe mund të çojë në një kolaps të plotë deri në fund të shekullit.
“Identifikuam një shenjë dalluese të temperaturës në Atlantikun ekuatorial që sinjalizon ndryshimin në qarkullimin e AMOC”, thonë autorët e studimit. “Ky mekanizëm është një tregues i vlefshëm për monitorimin e ndryshimeve të oqeanit në një klimë që po ngrohet.”
Duke përdorur modelin e qarkullimit të përgjithshëm të MIT-it, shkencëtarët gjurmuan përhapjen e valëve të energjisë që rezultuan nga ngadalësimi i AMOC-së dhe u çuan deri në ekuator, duke krijuar një “zonë të ngrohtë” në Atlantikun e thellë.
Nëse ky trend vazhdon, AMOC mund të fillojë të shembet brenda 30 viteve të ardhshme, paralajmëron LiveScience, një zhvillim që do të kishte pasoja katastrofike për klimën e planetit.
Sipas Profesor Jonathan Bamber të Universitetit të Bristolit, një ngadalësim ose rënie e ndjeshme e rrymës “mund të ulë temperaturat në Europë deri në 30 gradë Celsius”, duke shkaktuar dimra ekstremë “të ngjashëm me ato në Arktikun e Kanadasë”.
Herën e fundit që AMOC u shemb ishte rreth 12,000 vite më parë, para Epokës së fundit të Akullnajave.
Përtej të ftohtit, rryma që po ngadalësohet mund të prishë brezin e shiut tropikal nga i cili varen miliona fermerë dhe mund të shtojë deri në 50 centimetra nivelet tashmë në rritje të detit, sipas The Guardian.
Islanda, duke kuptuar seriozitetin e situatës, e ka etiketuar rënien e mundshme të AMOC-ës si një kërcënim për sigurinë kombëtare.
“Ky është një kërcënim i drejtpërdrejtë për qëndrueshmërinë tonë kombëtare”, tha Ministri i Klimës i Islandës, Johan Pal Johansson. “Kjo është hera e parë që një fenomen i lidhur me ndryshimet klimatike i është paraqitur Këshillit të Sigurisë Kombëtare si një kërcënim potencial ekzistencial.”
Pavarësisht shenjave shqetësuese, shkencëtarët pranojnë se pasojat për qytetërimin njerëzor mbeten të vështira për t’u parashikuar.
“Ka shumë studime rreth asaj se kur do të ndodhin ndryshimet”, vëren oqeanografi fizik Aleksi Nummelin i Institutit Meteorologjik Finlandez. “Por ne dimë shumë më pak rreth asaj që ato do të nënkuptojnë në të vërtetë për shoqëritë tona.”
