Platoni ishte nxënësi më i famshëm i Sokratit dhe mësuesi i Aristotelit.
Lindi në Athinë në një familje aristokrate dhe emri i tij i vërtetë ishte Aristokles.
Në rininë e tij ishte student i Kratylos. Pas njohjes me Sokratin, u bë nxënës i tij dhe i qëndroi pranë deri në vdekjen e mësuesit.
Pozicionet e tij për edukimin fizik dhe rolin e tij në shoqërinë e kohës së tij janë kaq të rëndësishme, saqë edhe sot mund të na ofrojnë ndihmë të vlefshme për të kuptuar marrëdhënien e trupit me shpirtin, si dhe ndërveprimin mes tyre.
Platoni, si Pitagorianët, besonte se fryma-shpirt i njeriut i përket botës hyjnore dhe të përjetshme, prej nga erdhi, në ndryshim nga trupi fizik, i cili i përket tokës që prishet, që shpërbëhet. Kështu Platoni bën dallimin thelbësor midis shpirtit dhe materies, pa e përçmuar gjithsesi trupin të cilit i kushton shumë rëndësi dhe beson se që në moshë të re duhet të kultivohet dhe të jetë në hap me zhvillimin shpirtëror të fëmijës.
Sipas tij, është e rëndësishme që pjekuria shpirtërore të shkojë paralelisht me pjekurinë fizike dhe nëpërmjet edukimit korrekt të të dy niveleve, qytetari të arrijë të mbartë të mirën dhe të pastrën. Mirëpo, qëllimi më i lartë i edukimit është ta bëjë njeriun të gatshëm të marrë pjesë në shoqëri dhe të jetë në gjendje të sundojë veten dhe të tjerët, gjithmonë duke u bazuar në drejtësi.
Ka dy mënyra për të arritur edukimin e përgjithshëm: kultivimi i trupit përmes gjimnastikës dhe kultivimi i shpirtit përmes muzikës. Me termin muzikë, Platoni nuk nënkupton thjesht mësimin e një instrumenti, por kultivimin e përgjithshëm të shpirtit. Me gjimnastikë ai nënkupton zhvillimin harmonik të trupit, si dhe përvojën motorike, të cilat janë të nevojshme për qytetarin për të përballuar sfidat dhe fatkeqësitë e jetës.
Ai i jep përparësi muzikës, pasi ajo merret me elementet më të larta të njeriut. Edukimi fizik është thelbësor për përmirësimin e shëndetit dhe arritjen e harmonisë fizike, të cilat nga ana e tyre ndihmojnë shëndetin e shpirtit. Platoni në asnjë mënyrë nuk mbrojti përbuzjen për trupin, apo ikjen drejt asketikes nga bota, të cilën ai e vlerësoi si një shëmbëlltyrë të botës së pavdekshme, arketipale dhe ideale.
Kultivimi dhe shëndeti i shpirtit duhet të jetë synimi kryesor i çdo qytetari. Por si mund të banonte një shpirt i shëndetshëm dhe i fortë në një trup të sëmurë dhe të dobët? Prandaj ishte e nevojshme të ushtrohej dhe të stërvitej trupi, për të qenë një bartës ideal, për të akomoduar një frymë përkatësisht të fortë, të cilën ai në mënyrë metaforike e konsideronte të burgosur brenda trupit. Prandaj është detyrë e çdo lideri dhe çdo shoqërie që të sigurojë, madje duke vendosur ligje, edukimin korrekt dhe nëpërmjet kësaj edukimin fizik të të rinjve.
Duke filluar nga gratë shtatzëna, ai u rekomandoi atyre ushtrime, vallëzim dhe këngë, në mënyrë që të lindnin fëmijë të fortë dhe të shëndetshëm. Që në foshnjëri, djemtë dhe vajzat duhet të mësojnë të kërcejnë, të këndojnë dhe të ushtrojnë duke zhvilluar aftësitë dhe potencën e tyre fizike dhe aq më tepër duke përdorur të dy krahët dhe të dy këmbët me të njëjtën aftësi.
Duke u rritur, fëmijët duhet të marrin një edukim më gjithëpërfshirës përkrah mësuesve të specializuar pa diskriminim gjinor dhe me një ngarkesë graduale dhe metodike si parim udhëzues, në varësi të nevojave të tyre anatomike dhe fiziologjike, duke shmangur ngarkesën e njëanshme të trupit, si dhe çdo ekzagjerim të mundshëm.
Platoni pa me shumë shqetësim bashkëqytetarët e tij që neglizhonin ushtrimin e trupit të tyre, si dhe çdo lloj stërvitjeje fizike, duke i bërë kështu trupat e tyre të deformuar dhe të papërdorshëm. Kështu ai argumentoi se “asnjë qytetar nuk kishte të drejtë të neglizhonte edukimin e tij fizik, ndërkohë që kishte për detyrë të ishte gjithmonë në gjendje të shkëlqyer fizike, i gatshëm për të mbrojtur atdheun nëse do të duhej”.
Ai tha gjithashtu se është e turpshme dhe e padrejtë që vetë qytetari të plaket pa arritur të shohë kurrë bukurinë dhe forcën e trupit të tij. Ai theksoi gjithashtu se një trup i stërvitur mirë e ndihmon shpirtin t’i përgjigjet më mirë detyrave të tij më të rëndësishme, si dhe të fitojë maturi dhe vetëkontroll, të cilat janë elementë të domosdoshëm në mënyrë që qytetari të mos shkojë përtej masës. Ai gjithashtu përmendi në veprat e tij se ai që mund të duronte sprova të rënda fizike do të kishte guximin e kërkuar për të bërë të njëjtën gjë në sprovat shpirtërore.
Trajneri apo gjimnasti i fëmijëve duhet të ketë si shqetësim dhe detyrë kryesore krijimin e trupave të bukur dhe të shëndetshëm. Prandaj ai duhej të kishte njohuritë përkatëse shkencore për kohën e tij, si dhe të bashkëpunonte me mjekë, për zgjidhjen dhe trajtimin e sëmundjeve të ndryshme. Një trup i lënë pas dore dhe i patrajnuar mund të ketë dy efekte anësore të padëshirueshme: shpërfytyrim ose shëmti dhe sëmundje. E para kurohet me ushtrime ndërsa e dyta me gjimnastikë. Ai gjithashtu bën dallimin midis ushtrimeve të tepruara dhe asimetrike, të cilat bëhen qëllim në vetvete dhe synim për njeriun dhe nuk e ndihmojnë as fizikisht, as shpirtërisht. Fizikisht, stërvitja e tepërt e bën një person të përgjumur dhe të painteresuar për shoqërinë, pasi ai e vendos pjesën më të madhe të energjisë në ushtrime, duke e privuar veten nga aktivitete të tjera.
Platoni ishte kundër sporteve profesionale. Ai argumentoi se atletët profesionistë nuk mund të ishin shumë të dobishëm në një betejë ose në qytet për shkak të llojit të jetës që bënin dhe karakterit të vështirë që ata zhvilluan për shkak të aktivitetit të tyre të njëanshëm. Përparimi dhe shpëtimi i qytetit mund të vijë vetëm nga ata që janë stërvitur në muzikë dhe gjimnastikë në atë masë sa të ndikojë në rritjen dhe kultivimin harmonik të shpirtit dhe trupit.
Vetë filozofi rekomandon të gjitha sportet, ndërsa nga ato të ashtuquajturat e rënda ka preferuar më shumë mundjen. Ai vetë kishte marrë pjesë në Isthmias si sportist. Ai rekomandoi shmangien e garave që shkaktojnë lëndime, ndërsa në të njëjtën kohë propozoi ndryshime në rregulloren e garave, në mënyrë që të sigurohet integriteti fizik i sportistëve. Nuk është rastësi që shkollën e tij filozofike e ndërtoi pranë ambienteve të gjimnazit të Akademisë.
Rëndësi të madhe Platoni i kushton edhe kërcimeve, të cilat i ndan në kërcime luftarake dhe paqësore. Nga paqësorët ai u bën thirrje të rinjve që të angazhohen në të rëndat, të cilat mund të jenë pjesë e festave për nder të perëndive dhe të mbahen me respekt, elegancë dhe hir. Por ai beson se duhet të ekzistojnë edhe valle me rëndësi të dyshimtë, në mënyrë që qytetarët të dallojnë dhe të zgjedhin mes seriozes dhe qesharakes. Është detyrë e qytetarëve të merren me gjëra të rënda dhe me profesione të rënda.
Platoni është në favor të konkurrencës atletike kur ajo shkon paralelisht me pjekurinë fizike dhe mendore. Ai kundërshton konkurrencën e tepruar, e cila nuk promovon as shëndetin dhe as shpirtin e sportistit, pasi qëllimi në vetvete është fitorja dhe jo stërvitja.
Pozicioni i tij është shumë i rëndësishëm edhe për sportin e femrave, si dhe për pozitën e femrës në epokën e tij. Ai beson se gratë mund dhe duhet të përfshihen në edukimin fizik, si dhe në çështjet publike, si dhe në vetë administratën e qytetit. Burrat dhe gratë janë të barabartë dhe si të tillë kanë të njëjtat të drejta për dijen, sportin, ruajtjen dhe administrimin e qytetit. Nëpërmjet procesit të sportit, Platoni çliron trupin e gruas dhe e barazon atë me burrin, pasi pranon që ato të konkurrojnë lakuriq.
Filozofi shkon edhe më tej duke thënë se gratë që do të luajnë sporte të tilla me burrat, do të stërviten si kujdestare të së nesërmes dhe do të jenë në gjendje të zgjedhin partnerët e tyre si të barabartë, duke i çuar përmes sportit në çlirimin e tyre total. Të mos harrojmë se cila ishte pozita e gruas në atë kohë dhe cilat ishin perceptimet e grekëve të vjetër, kur gratë nuk mund të ndiqnin as si spektatore Lojërat Olimpike.
Për kohën e tij, Platoni ishte po aq subversiv dhe revolucionar sa ai për ne sot. Ai besonte se duhet të përmbyset gjendja ekzistuese, e cila i bënte gratë joaktive dhe dekorative, të lirohen lojërat dhe të mbizotërojë rivaliteti, fitorja, aksioni dhe rregulli në stadiume, arena dhe gjimnaze.
Si përfundim, Platoni na tregon për martesën e muzikës me gjimnastikën, të cilën si edukim fizik e konsideron shumë të rëndësishme dhe të nevojshme për zhvillimin korrekt dhe harmonik të të rinjve, si dhe për integrimin e tyre shpirtëror dhe të brendshëm.
