Rreziqet e kërcimit!
Pjesë të Antarktidës së ngrirë po bëhen të gjelbra, me bimësinë që rritet me një ritëm alarmant, pasi rajoni është goditur nga ngjarjet ekstreme të nxehtësisë, këtë fenomen ka hasur një studim i ri, duke shkaktuar shqetësime për ndryshimin e peizazhit në kontinent.
Shkencëtarët përdorën imazhe satelitore dhe të dhëna për të analizuar nivelet e vegjetacionit në Gadishullin Antarktik, një varg i madh malor që tregon veriun drejt majës së Amerikës së Jugut, që po ngrohet shumë më shpejt se mesatarja globale.
Ata zbuluan se jeta bimore, kryesisht myshk, është rritur në këtë mjedis të ashpër më shumë se 10 herë, gjatë katër dekadave të fundit, sipas studimit të shkencëtarëve në universitetet e Exeter dhe Hertfordshire në Angli dhe Antarktin Britanik, të publikuar të premten, në revistën “Nature Geoscience”.
Bimësia mbulonte më pak se 0,65 milje katrore të Gadishullit Antarktik në vitin 1986, por kishte arritur gati 8 kilometra katrorë deri në vitin 2021, sipas këtij studimi. Shkalla me të cilën rajoni ka qenë duke u gjelbëruar për gati katër dekada është përshpejtuar, duke u përshpejtuar me më shumë se 30% midis periudhës 2016 – 2021.
Ndërsa peizazhi ende përbëhet pothuajse tërësisht nga bora, akulli dhe shkëmbi, kjo zonë e vogël e gjelbër është rritur në mënyrë dramatike që nga mesi i viteve 1980, tha Thomas Roland, autor i studimit dhe shkencëtar mjedisor në Universitetin e Exeter.
“Gjetjet tona konfirmojnë se ndikimi i ndryshimeve klimatike antropogjene nuk ka kufi në shtrirjen e tij”, tha Roland për CNN. “Edhe në Gadishullin Antarktik, në këtë zonë ekstreme, të largët dhe të izoluar, peizazhi po ndryshon dhe këto fenomene janë të dukshme nga hapësira”.
Antarktida, vendi më i ftohtë në Tokë, kohët e fundit është goditur nga ngjarje ekstreme të nxehtësisë.
Këtë verë, pjesë të kontinentit përjetuan një valë të nxehti rekord me temperatura që u rritën deri në 10 gradë Celsius mbi normalen që nga mesi i korrikut.
Në mars 2022, temperaturat në disa pjesë të kontinentit arritën 21 gradë Celsius mbi normalen, devijimet më ekstreme të temperaturës të regjistruara ndonjëherë në këtë pjesë të planetit.
Ndërsa ndotja nga karburantet fosile vazhdojnë të ngrohin botën, Antarktida do të vazhdojë të ngrohet dhe ky gjelbërim ka të ngjarë të përshpejtohet në shtrirje, parashikojnë shkencëtarët.
Sa më shumë të gjelbërohet gadishulli, aq më shumë tokë do të formohet dhe aq më shumë ka gjasa që zona të bëhet më e favorshme për specie që do të dynden, duke kërcënuar potencialisht jetën e egër vendase.
“Farat dhe fragmentet e bimëve mund të gjejnë lehtësisht rrugën e tyre drejt Gadishullit Antarktik me pajisjet e turistëve dhe studiuesve ose përmes rrugëve më ‘tradicionale’ që lidhen me zogjtë shtegtarë dhe erën, kështu që rreziku këtu është i qartë”, tha ai.
Gjelbërimi mund të zvogëlojë gjithashtu aftësinë e gadishullit për të reflektuar rrezatimin diellor në hapësirë, sepse sipërfaqet më të errëta thithin më shumë nxehtësi.
Këto efekte ka të ngjarë të jenë vetëm lokale, por mund të ndihmojnë në përshpejtimin e mëtejshëm të zhvillimit të bimësisë, pasi klima vazhdon të ngrohet, tha një nga autorët, Olly Bartlett, lektor i vjetër i sensorit në distancë dhe gjeografisë në Universitetin e Hertfordshire.
“Ky peizazh ikonë mund të ndryshojë përgjithmonë”, tha ai.
Matthew Davey, profesor i asociuar i ekologjisë fiziologjike në Shoqatën Skoceze për Shkencën Detare dhe një ekspert në ekologjinë e bimëve polare dhe mikrobike, tha për CNN se studimi ishte “një përparim i madh” në kuptimin e jetës së bimëve në Antarktidë.
Madje mund të ketë më shumë bimësi sesa është identifikuar, tha Davey, i cili nuk ishte i përfshirë në hulumtim. Metodat e përdorura nga shkencëtarët më së shumti do të zbulonin fusha më të mëdha dhe më të gjelbra të myshkut, tha ai. “Por ne e dimë se ka gjithashtu zona të mëdha të likeneve, barishteve dhe algave të borës jeshile dhe të kuqe që do të kontribuojnë gjithashtu në zonën e vegjetacionit në Antarktidë”.
Ndërsa rritja aktuale dhe shtrirja e jetës së bimëve është e vogël, shtoi ai, rritja e përqindjes është dramatike dhe tregon “një prirje që bimësia po përhapet, megjithëse ngadalë, në Antarktidë”.
Faza tjetër për shkencëtarët do të jetë të studiojnë sesi bimët kolonizojnë tokën e zhveshur të sapoekspozuar, ndërsa akullnajat e Antarktidës tërhiqen më tej.
