Shkelja u zbulua në gusht 2023, por tani është bërë me dijeni për publikun.
Qindra flakonë që përmbajnë viruse të gjalla dhe shumë vdekjeprurëse janë “zhdukur” nga një laborator në Australi, duke krijuar panik për sigurinë kombëtare dhe globale.
Ministri i Shëndetësisë në Queensland, Tim Nicholls, njoftoi sot se 323 mostra të viruseve të gjalla, përfshirë virusin Hendra, virusin e tërbimit dhe virusin Handa, u humbën në vitin 2021, për një “shkelje serioze të protokolleve të biosigurisë”.
Vihet re se virusi i tërbimit është gjëja më e afërt me fenomenin “Zombie” (truri i personit që infektohet vdes dhe kërkon të kafshojë këdo që gjen pranë për të transmetuar virusin), fenomen që ka luajtur kaq shumë në televizion dhe në kinema njëzet vitet e fundit.
Shkelja u zbulua në gusht të vitit 2023, ku gati 100 nga falkonet e humbura përmbanin virusin vdekjeprurës Hendra.
Dy nga falkonet përmbanin hadavirus, ndërsa 223 flakone përmbanin mostra të lizovirusit.
Virusi Hendra u zbulua për herë të parë në mesin e viteve 1990 pasi infektoi dhe vrau disa kuaj në Australi. Vetëm një pjesë e vogël e njerëzve janë prekur nga kjo sëmundje, pasi janë infektuar nga kuajt, por një përqindje e madhe e të infektuarve kanë vdekur.
“Virusi Hendra ka një shkallë vdekshmërie prej 57% te njerëzit dhe ka efekte shkatërruese mbi të infektuarit, familjet e tyre dhe industrinë veterinare”, tha Raina Plowright, profesore në departamentin e shëndetit publik, për Newsweek dhe shëndetin e ekosistemit në Kolegjin Universitar Cornell të Mjekësisë Veterinare.
Hantavirusi bartet nga brejtësit dhe mund të shkaktojë sindromën pulmonare të hantavirusit (HPS), i cili ka një shkallë vdekshmërie prej rreth 38%, ndërsa Lisovirusi është i ngjashëm me tërbimin dhe gjithashtu ka një shkallë shumë të lartë të vdekshmërisë.
“Këto janë viruse serioze me origjinë shtazore që mund të vrasin njerëzit nëse i infektojnë. Sidoqoftë, infeksioni në përgjithësi kërkon transmetim nga dora në gojë dhe ato nuk përhapen, kështu që rreziku është i kufizuar në kontaktin e drejtpërdrejtë”, tha Ian Jones, profesor i virologjisë në Universitetin e Reading në Britani, për Newsweek.
Laboratori nuk mundi të konkludonte nëse viruset u shkatërruan, apo u hoqën nga ruajtja, por ato nuk duket se janë vjedhur, pretendon laboratori.
“Nuk ka asgjë që të na bindë se falkonet janë marrë nga laboratori. Së dyti […] nuk kemi asnjë provë që virusi Hendra është armatosur / pasuruar në ndonjë mënyrë në ndonjë laborator kërkimor”, tha Nicholls në një konferencë për shtyp.
“Sigurisht që i gjithë ky hetim po bëhet në fshehtësi, por nuk jemi në dijeni që është armatosur në asnjë mënyrë. Proçesi i armatimit të një virusi është shumë i sofistikuar dhe jo diçka që e bën një amator.”
Mostrat duket se kanë humbur pasi frigoriferi në të cilin ishin ruajtur në Laboratorin e Virologjisë së Shëndetit Publik në Queensland u prish.
“Është ajo pjesë e transportit të këtyre materialeve që është shqetësuese”, tha Nicholls, siç raportohet nga lajmet lokale ABC.
“Ata u transferuan në një frigorifer që funksiononte pa u plotësuar dokumentet e duhura. Materialet mund të jenë hequr nga kjo ruajtje e sigurtë dhe mund të kenë humbur ose të jenë regjistruar ndryshe.”
Sipas një deklarate të qeverisë së Queensland, nuk ka “asnjë tregues të rrezikut për komunitetin nga shkelja” pasi viruset do të ishin degraduar shumë shpejt dhe më pas do të bëheshin të padëmshëm për njerëzit.
“Është e vështirë të imagjinohet një skenar ku publiku mund të jetë në rrezik”, tha në deklaratë shefi i shëndetësisë në Queensland, John Gerrard.
“Është e rëndësishme të theksohet se mostrat e virusit do të degradohen shumë shpejt jashtë një ngrirësi me temperaturë të ulët dhe do të bëhen jo infektive.”
Gerrard vë në dukje se mostrat nuk kishin gjasa të hidheshin në mbeturinat gjeologjike dhe me gjasë u shkatërruan në një autoklave, sipas protokollit standard laboratorik.
“Në mënyrë domethënëse, asnjë rast njerëzor i Hendra ose Lyssavirus nuk është identifikuar në Queensland në pesë vitet e fundit dhe asnjë infeksion njerëzor Hantavirus nuk është raportuar ndonjëherë në Australi”, shpjegoi Gerrard.
Andrew Preston, profesor i patogjenezës mikrobike në Universitetin e Bath në MB, ishte dakord me atë se: “Viruset mbështeten në ekzistencën e një hosti për mbijetesën e tyre. Shumica e viruseve kanë një kohë shumë të kufizuar mbijetese në mjedis. Për të ruajtur rezervat infektive në laboratorë, ato ose duhet të rriten në qeliza ose të mbahen në temperatura jashtëzakonisht të ulëta”, tha Preston për Newsweek.
“Nëse këto falkonë nuk do të ishin në një frigorifer me temperatura jashtëzakonisht të ulëta, minus 80 gradë C [minus 112 F], një ngrirës tipik në shtëpi është minus 20 gradë C, viruset nuk do t’i mbijetonin asaj temperaturë, atëherë ata do të degradonin dhe do të humbnin infektivitetin e tyre shpejt, brenda pak ditësh.
Teorikisht, nëse dikush do të ekspozohej ndaj përmbajtjes së një flakone, atëherë ai do të rrezikohej nga infeksioni, por vetëm gjatë kohës menjëherë pasi do të dilte nga ngrirja”.
Një hetim për shkeljen është nisur, i cili shpreson të zbulojë saktësisht sesi u humbën këto viruse dhe çfarë e pengoi zbulimin e shkeljes për gati dy vjet.
“Me një shkelje kaq serioze të protokolleve të biosigurisë dhe mostrave potencialisht të munguara të viruseve infektive, Queensland Health duhet të hetojë se çfarë ka ndodhur dhe si ta parandalojë që të mos ndodhë përsëri”, tha Nicholls në deklaratë.
“Jam këshilluar që Queensland Health ka marrë masa parandaluese pas zbulimit të shkeljeve, duke përfshirë ritrajnimin e stafit për të siguruar përputhjen e vazhdueshme me rregulloret e kërkuara dhe auditimin e të gjitha licencave përkatëse për të siguruar llogaridhënien dhe ruajtjen e duhur të materialeve.”
Sa më sipër ishin shpjegime në kuadër të justifikimit të shkeljes së proçedurave dhe ç’është më e rëndësishmja e justifikimit të humbjes të mbi 300 falkonëve që mbartnin viruse të rrezikshëm.
Kanë humbur falkonet dhe si?
Si kanë mundur të dalin nga laboratori pa u asgjësuar, apo pa gjurmë të transportit të tyre gjetiu për asgjësim apo ruajtje?
Asnjë nuk mund të thotë se falkonet nuk janë marrë, vjedhur, zhdukur nga një dorë me qëllime të errëta. Në këto rrethana a nuk duhet të bëhet një hetim ndoshta edhe jashtë territorit të kontinentit të largët?
Dhe ç’është më kryesorja, pse ky fakt është mbajtur i fshehur për 2 vite? Pse janë bërë të gjitha përpjekjet për kamuflimin e ngjarjes së rëndë të zhdukjes së qindra falkoneve me virus vdekjeprurës?
Këto dhe shumë pyetje shtrojnë dhe parashtrojnë hetuesit e çështjes, por edhe të gjithë ata që po informohen për këtë ngjarje aspak të zakontë, të ndodhur në laborator të sigurisë së lartë, siç dhe janë laboratorët që mbajnë / ruajnë dhe pasurojnë viruse të rrezikshëm me prejardhje shtazore.
