Media është mjeti më i fuqishëm i përdorur nga klasa sunduese për të manipuluar masat. Ajo formon dhe formëson opinione dhe qëndrime, si dhe përcakton se çfarë është normale, çfarë është e pranueshme dhe çfarë jo. Le të shqyrtojmë funksionimin e MasMedias përmes fjalëve të teoricienëve të saj, strukturën e pushtetit dhe teknikat që ajo përdor, për të kuptuar rolin e saj real në shoqëri, në jetën tuaj, në jetën e gjithësecilit.
MasMediat janë hapësira publikimesh të krijuara për të arritur audiencën më të madhe të mundshme. Ato përfshijnë televizionin, filmat, radion, gazetat, portalet, revistat, librat, arkivat, videolojërat dhe internetin. Shumë studime janë bërë në shekullin e kaluar për të matur efektet e Media-ve mbi masat, në mënyrë që të zbulohen teknikat më të mira për të ndikuar në to. Nga këto studime doli dhe “Shkenca e Komunikimit”, e cila përdoret në marketing, në marrëdhënie me publikun dhe në politikë. Komunikimi masiv është një mjet i domosdoshëm për të siguruar funksionimin e një demokracie të shëndetshme, është gjithashtu një mjet edhe më i domosdoshëm për një diktaturë. E gjitha varet nga përdorimi i saj.
“Një tavolinë ngrënieje, një sistem arsimor, një kafene, një foltore, një dhomë bibliotekë, një bojë, një makinë shkrimi, një qark i integruar, një pijetore, një parlament nuk janë bërë për të përcjellë ‘informacion’. Ato nuk janë “Media”, por i përkasin edhe fushës së mediologjisë, si hapësira dhe mekanizma përhapjeje, bartës të ndjeshmërive dhe matricave të shoqërueshmërisë / socializimit. Pa këtë apo atë ‘kanal’, kjo apo ajo ‘ideologji’ nuk do të kishte statusin social që ne i njohim”. (Debray Regis “Shkenca e Komunikimit”)
Në parathënien e tij (1958) për “Brave New World” Aldous Huxley përshkruan një portret të zymtë të shoqërisë. Ai beson se kontrollohet nga një “forcë jopersonale”, një elitë në pushtet, e cila manipulon popullatën duke përdorur metoda të ndryshme kontrolli.
“Forcat pa fytyrë mbi të cilat ne nuk kemi pothuajse asnjë kontroll, duket se po na shtyjnë të gjithëve në drejtimin e makthit të guximshëm të Botës së Re dhe kjo shtytje pa fytyrë po përshpejtohet me vetëdije nga përfaqësuesit e organizatave tregtare dhe politike, që kanë zhvilluar një sërë teknikash të reja për manipulimin e mendimeve dhe ndjenjave të masave, në interes të disa pakicave”. (Aldous Huxley, parathënie e “Brave New World”)
Pikëpamja e tij e zymtë nuk është thjesht supozim apo mashtrim paranojak. Në fund të fundit, ai dhe familja e tij ishin kukulla të ndërgjegjshme, të udhëhequra, të elitës së padukshme. Është një fakt i dokumentuar, i pranishëm në studimet më të mëdha mediatike botërore. Le të shohim shkurtimisht më të rëndësishmet:
Walter Lippmann, intelektual amerikan, autor dhe dy herë fitues i çmimit ‘Pulitzer’, solli një nga veprat e para mbi përdorimin e MasMedias në Amerikë. Në librin “Opinion i përbashkët” (1922), Lippmann i krahasoi masat me një “bishë të madhe” dhe një “tufë të hutuar” që duhej të udhëhiqej nga një klasë sunduese. Ai e përshkroi elitën dominante / të padukshme si “një klasë të specializuar, interesat e së cilës tejkalojnë vendndodhjen”. Kjo klasë përbëhet nga ekspertë dhe burokratë.
Sipas Lippmann, “ekspertët”, të cilët shpesh quhen “elitë”, duhet të jenë një mekanizëm njohurish që kapërcen të metën kryesore të demokracisë. E mallkuara (demokraci) ka funksionin e saj: që ata të jenë spektatorë të interesuar të aksionit, pra jo pjesëmarrës. Pjesëmarrja është detyrë e njeriut përgjegjës, i cili nuk është qytetari i rregullt, jo, jo masa, prandaj media dhe propaganda janë mjete për t’u përdorur nga elita, për të sunduar masat pa detyrim fizik. Një koncept i rëndësishëm i prezantuar nga Lippmann është “prodhimi i pëlqimit”, që është, me pak fjalë, manipulimi i opinionit publik për të pranuar axhendën e elitës. Është pikëpamja e Lippmann-it se publiku i gjerë është i paaftë të arsyetojë dhe të vendosë për çështje të rëndësishme. Prandaj është e rëndësishme që elita të vendosë “për të mirën e saj” dhe më pas t’ia shesë ato vendime masave.
“Ndërtimi i konsensusit është i aftë për përmirësime të mëdha, askush, mendoj, nuk e mohon këtë. Procesi me të cilin formohen opinionet e qytetarëve, natyrisht, nuk është më pak i ndërlikuar nga sa është shfaqur në këto shkrime dhe mundësitë për manipulim të hapura për këdo që e kupton procesin, janë mjaft të qarta, si rezultat i kërkimit psikologjik, i kombinuar me mjetet moderne të komunikimit, praktika e demokracisë ka kthyer faqen. Po ndodh një revolucion, pafundësisht më i rëndësishëm se çdo ndryshim në fuqinë ekonomike.
Nën ndikimin e propagandës, – jo domosdoshmërisht vetëm në kuptimin kërcënues të fjalës – konstantet tona të vjetra të mendimit kanë ndryshuar. Nuk është më e mundur, për shembull, të besohet në doktrinën origjinale të demokracisë, se njohuritë e nevojshme për menaxhimin e çështjeve njerëzore burojnë spontanisht nga zemra e njeriut. Aty ku veprojmë sipas kësaj teorie, ne e ekspozojmë veten ndaj vetëmashtrimit dhe formave të bindjes që nuk mund t’i verifikojmë. Është treguar se ne nuk mund të mbështetemi në intuitën, në vetëdijen apo në aksidentet e thjeshta të mendimit, nëse duam të merremi me botën.” (Walter Lippmann, “Opinion publik”)
Këshilli për Marrëdhëniet me Jashtë ose CFR është një institut amerikan i specializuar në politikën e jashtme amerikane dhe çështjet ndërkombëtare. Konsiderohet të jetë një nga grupet më të rëndësishme të mendimit në botë për politikën e jashtme dhe diplomacinë. Anëtarët e tij përfshijnë politikanë të lartë, më shumë se një duzinë zëvendëssekretarë, drejtorë të CIA-s, bankierë, drejtues të organizatave financiare, industrialistë të fuqishëm, akademikë, intelektualë, kancelarë universitetesh, studiues, juristë, profesorë dhe figura të shquara mediatike.
“Qëllimi duhet të jetë ripërkufizimi i sovranitetit në epokën e globalizimit, gjetja e një ekuilibri midis një bote shtetesh plotësisht sovrane dhe një sistemi ndërkombëtar ose të qeverisë botërore ose anarkisë. Këshilli për Marrëdhëniet me Jashtë mblidhet rregullisht dhe në mbledhjet e tij marrin pjesë zyrtarë qeveritarë, biznesmenë dhe anëtarë të shquar të inteligjencës dhe politikës së jashtme për të diskutuar çështje të rëndësishme ndërkombëtare. Raportet e tij publikohen në faqen e saj zyrtare (cfr.org), ku çdo qytetar mund të shkruajë dhe të marrë përditësime. Ai gjithashtu boton revistën dymujore “Foreign Affairs”, ndërsa në të njëjtën kohë promovon dhe merr pjesë në institutin e studimeve “David Rockefeller Studies Program”, i cili ndikon dhe formëson politikën e jashtme të SHBA-së duke i bërë rekomandime komunitetit diplomatik, duke paraqitur propozime përpara Kongresit, duke ndërvepruar me botimin e çështjeve, me analiza dhe artikuj në media dhe me pjesëmarrja në shkrimin dhe botimin e librave.
Ai u themelua në vitin 1921 dhe ka selinë e tij në New York (58 East 68th Street), me një seli shtesë në Uashington.
Historia e tij fillon menjëherë pas Luftës së Parë Botërore, kur, siç thuhet, një vëllazëri i dha Presidentit Woodrow Wilson një sërë propozimesh për të forcuar demokracinë botërore pas humbjes së Uilliam II. Koloneli Edward House, një këshilltar i Presidentit Wilson, gjithashtu mbështeti propozimet. Wilson në 1918 i paraqiti propozimet Kongresit ku u miratuan, ndërsa CFR u themelua zyrtarisht në vitin 1921.
Pra, është interesante të theksohet se Lippmann është një nga themeluesit e Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë (CFR), instituti më i fuqishëm i politikës së jashtme në botë. Ky fakt duhet të na japë një tregues të vogël të gjendjes shpirtërore të elitës në lidhje me përdorimin e medias.
“Fuqia politike dhe ekonomike në Shtetet e Bashkuara është e përqendruar në duart e një elite qeverisëse që kontrollon shumicën e korporatave shumëkombëshe me bazë në SHBA, mediat kryesore, qendrat kryesore të pushtetit, universitetet kryesore private dhe shumicën e shërbimeve publike. I themeluar në vitin 1921, Këshilli për Marrëdhëniet me Jashtë është lidhja kryesore midis korporatave të mëdha dhe qeverisë federale. Ai është përshkruar si një ‘shkollë e politikës’ dhe ‘i afrohet asaj që C. Wright Mills e ka quajtur Elita e Fuqisë – një grup njerëzish, të ngjashëm në interes dhe këndvështrime që formësojnë ngjarjet, nga pozicione të padukshme prapa skenës. Krijimi i Kombeve të Bashkuara ishte punë e këtij Këshillit, si dhe e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe Bankës Botërore”. (Steve Jacobson, “Kontrolli i mendjes në Shtetet e Bashkuara”)
Disa anëtarë të CFR janë David Rockefeller, Dick Cheney, Barack Obama, Hillary Clinton, pastorin e mega-kishës Rick Warren dhe CEO të korporatave të mëdha si CBS, Nike, Coca-Cola dhe Visa. Financuesit e parë të saj ishin shtëpitë e fuqishme amerikane: Rockefeller, Mellon, Harriman, Schiff, Kuhn, Loeb dhe Carnegie. Ai u mbështet gjithashtu nga figura të rëndësishme të huaja si kolonialisti milioner Sir Cecil Rhodes dhe bankierët europianë Warburg dhe Rothschild.
Laurence Tisch (ish-president i rrjetit CBS), Katharine Graham (botues dhe president i Washington Post), themeluesi i CIA-s Allen Welsh Dulles dhe bankieri Paul Moritz Warburg i cili lindi në Gjermani, por u transferua në SHBA në vitin 1913 dhe hartoi ligjin për krijimin e Bankës së Rezervës Federale të SHBA-së (FED), banka qendrore e Amerikës, kapitali i së cilës nuk është në pronësi të publikut, por është në duart e bankave private. FED gjithashtu i përket anëtarëve të korporatës që formojnë CFR-në.
Vetëm për rekord le të përmendim se aksionerët kryesorë të Bankës Qendrore të Amerikës (FED) janë: bankat Rothchild të Londrës dhe Berlinit, banka e investimeve Lazard Brothers e Parisit (Lazard Brothers Bank), Banka Warburg e Hamburgut dhe Amsterdam, Izrael Moses Seif Bank e Italisë, Lehman Brothers Bank e New York-ut (e cila falimentoi), Kuhn-Loeb banka e New York-ut, Rockefeller’s New York Chase Manhattan Bank dhe Goldman-Sachs e New York-ut. Një lexues i vëmendshëm do të zbulojë lehtësisht se ka emra të përsëritur familjesh që gjithashtu morën pjesë në themelimin e CFR.
Mbështetësit e CFR nga sistemi bankar dhe financiar përfshijnë: Bank of America / Merrill Lynch & Co., Goldman Sachs Group, JP Morgan Chase & Co, American Express Company, Barclays Capital City, Credit Suisse, Deutsche Bank AG, Soros Fund Management, Morgan Stanley dhe të tjerët. Takojmë edhe kompani të mëdha nafte, disa prej të cilave janë të njohura për ne për nga interesi që kanë treguar për hidrokarburet në Mesdhe, si Chevron Corporation, TOTAL S.A., Exxon Mobil Corporation, BP p.l.c. dhe të tjerë.
Në CFR marrin pjesë edhe anëtarë të industrisë ushtarake si Airbus North America, Boeing Company, DynCorp International etj.. Anëtarët e korporatës së këshillit përfshijnë gjithashtu shumë kompani informacioni aktive në sektorin e lajmeve dhe botimeve. Për shembull, përmendim agjencinë Bloomberg, Economist Intelligence Unit (që boton revistën Economist), Fox News (News Corporation), agjencinë Reuters (Thomson Reuters), agjencinë ndërkombëtare Time Warner Inc, kompanitë e telekomunikacionit dhe teknologjisë si GOOGLE, Microsoft, AT&T dhe të tjera.
Duke kërkuar, në fakt, në Deep Web ku informacioni qarkullon lirshëm, gjetëm gjithashtu një paraqitje interesante të kontrollit të ushtruar nga CFR në shumicën e mediave në mbarë botën. Pra, vërejmë se agjencitë më të mëdha të lajmeve në mbarë botën janë anëtare të saj.
Politikani amerikan Oscar Callaway në Kongres në vitin 1917 përmendi metodën e përdorur nga kompania JP Morgan për të mbrojtur interesat e saj në industrinë e çelikut dhe ndërtimit të anijeve. Metoda nuk ishte tjetër veçse punësimi i 12 gazetarëve, të cilët i përdori siç duhet, ndërsa gjatë rrugës kuptoi se për të arritur qëllimin e saj i duhej vetëm të merrte kontrollin e 25 gazetave.
“Në mars 1915, interesat e J.P. Morgan, interesat e çelikut, ndërtimit të anijeve dhe barutit dhe organizatat e tyre të lidhura me të, mblodhën 12 burra me pozitë të lartë në botën e gazetave dhe i punësuan për të zgjedhur gazetat më me ndikim në Shtetet e Bashkuara dhe një numër të mjaftueshëm të tyre për të kontrolluar përgjithësisht politikën e shtypit të përditshëm. Ata zbuluan se ishte e nevojshme vetëm për të blerë kontrollin e 25 gazetave më të mëdha. U arrit një marrëveshje – u ble politika e gazetës, e cila do të paguhej çdo muaj, për çdo gazetë u caktua një redaktor për të mbikëqyrur dhe redaktuar siç duhet informacionin për çështjet e gatishmërisë, militarizmit, politikës ekonomike dhe çështjeve të tjera me interes kombëtar dhe ndërkombëtar, një natyrë informimi e cila konsiderohej jetike për interesat e blerësve” (Kongresmeni amerikan Oscar Callaway)
Krahas FED-it, CFR është i përfshirë edhe në FMN dhe Bankën Botërore, dy organizata që sot kontrollojnë kapitalin global dhe në fakt, ndërhyjnë në mënyrë kaq brutale në financat e vendeve për t’i debituar/thithur ato globalisht sa më shumë që të ishte e mundur, pasi ishin anëtarët e CFR-së që u angazhuan me themelimin e tyre.
“Ne i jemi mirënjohës Washington Post, New York Times, Time Magazine dhe botimeve të tjera të mëdha, redaktorët e të cilëve kanë marrë pjesë në takimet tona dhe kanë mbajtur premtimet e tyre për konfidencialitet për gati dyzet vjet. Do ta kishim të pamundur të zhvillonim planin tonë për botën, nëse do të ishim ekspozuar ndaj dritave të ndritshme të publikut gjatë këtyre viteve. Por, puna tani është shumë më e avancuar dhe e përgatitur për të marshuar drejt një qeverie botërore. Sundimi mbikombëtar i një elite intelektuale dhe bankierëve botërorë është sigurisht i preferueshëm krahasuar me vetëvendosjen kombëtare, të praktikuar në shekujt e mëparshëm.” (David Rockefeller “Komisioni Trepalësh, Qershor 1991”)
Kali i bardhë dhe simbolika e tij okulte.
“Dhe ja, një kalë i bardhë dhe personi që e hipi kishte një hark; dhe iu dha një kurorë, dhe ai doli duke pushtuar, për të fituar.” (Apokalipsi Kapitulli 6:1)
Kali i bardhë i paraqitur në logon CFR ka një interpretim okult pasi krahasohet me një nga katër kalorësit e Apokalipsit. Më konkretisht, katër kalorësit e Apokalipsit përshkruhen në librin e fundit të Dhiatës së Re të Biblës, i cili quhet Zbulesa e Joanit, në Kreun 6:1-8, kapitulli i referohet një “libri/pergameni në dorën e djathtë të Zotit, të vulosur me shtatë vula”. Qengji i Zotit ose luani i Judës (Jezusi) hap katër të parat nga shtatë vulat, të cilat shkaktojnë shfaqjen e katër qënieve të hipur mbi një kalë të bardhë, të kuq, të zi dhe jeshil. Edhe pse disa interpretime ndryshojnë, katër kalorës zakonisht simbolizojnë pushtimin, luftën, urinë dhe vdekjen, përkatësisht.
Kalorësi i parë lidhet me pushtimin ushtarak. Këtë interpretim ka dhënë ungjilltari Billy Graham, i cili ka qenë këshilltar shpirtëror i presidentëve të ndryshëm amerikanë. Sipas Graham, kalorësi mbi kalin e bardhë është Antikrishti ose një përfaqësim i profetëve të rremë që do të shfaqen në botë përpara ditës së gjykimit përfundimtar, duke përmendur dallimet midis kalit të bardhë të Apokalipsit kapitulli 6 dhe Jezusit mbi kalin e bardhë në Apokalis, kapitulli 19. Ai e mbështet interpretimin e tij në faktin se tek Apokalipsi kapitulli 19 Jezusi ka shumë kurora, kurse në Apokalipsi kapiputlli 6 kalorësi ka vetëm një. Të njëjtin mendim ndan edhe Walter L. Wilson në fjalorin e tij, të llojeve të Biblës.
“Kali i bardhë më tepër përfaqëson një paqe artificiale që do të paraqitet nga bota e Antikrishtit nën maskën e fesë dhe drejtësisë. Do të jetë një paqe e rreme që nuk do të qëndrojë.” (A Bible Dictionary, Walter L. Wilson, 1999 Hendrickson Publishers, Inc. fq.233.)
Fjala VBIQVE e gdhendur në fund të logos është latinisht dhe gjendet në shumë monedha romake. Interpretimi i saj është “kudo”. Në formën e saj angleze, fjala VBIQVE gjendet si “ubique” dhe do të thotë “kudondodhur” ose “kudo në të njëjtën kohë”. Vlen të përmendet fakti se kalorësi mbi kalin e bardhë përvetëson të ashtuquajturën përshëndetje romake, të cilën e gjejmë edhe në pikturat ku paraqitet Napoleoni, ndërsa mund të krahasohet edhe me përshëndetjen naziste “Seig Heil” që do të thotë “Rroftë fitorja”.
Carl Jung është themeluesi i psikologjisë analitike (e njohur edhe si psikologjia Jungiane), e cila thekson të kuptuarit e psikikës duke eksploruar ëndrrat, artin, mitologjinë, fenë, simbolet dhe filozofinë. Terapisti zviceran gjendet në origjinën e shumë koncepteve psikologjike të përdorura sot si: Arketipi, Kompleksi, Persona, Introvert/Ekstrovert dhe Sinkroniteti.
Ai u ndikua veçanërisht nga prejardhja okulte e familjes së tij. Carl Gustav, gjyshi i tij, ishte një mason i zjarrtë (ai ishte një Mjeshtër i Madh) dhe vetë Jung zbuloi se disa nga paraardhësit e tij ishin rozëkrucianë. Kjo mund të shpjegojë interesin e tij të madh për filozofinë lindore dhe perëndimore, alkiminë, astrologjinë dhe simbolizmin. Një nga konceptet e tij më të rëndësishme (dhe të keqkuptuara) ishte pavetëdija kolektive.
“Teza ime është kjo: Përveç vetëdijes sonë të menjëhershme, e cila është tërësisht personale në natyrë dhe që ne besojmë se është i vetmi shpirt empirik (edhe nëse e kthejmë pavetëdijen personale si një shtojcë), ekziston një sistem i dytë psikik i një Natyrë Kolektive, universale dhe jopersonale, që është identike me të gjithë individët. Kjo pavetëdije kolektive nuk zhvillohet e izoluar, por trashëgohet. Ajo përbëhet nga forma paraekzistuese, arketipe, të cilat mund të bëhen të vetëdijshme dytësore dhe që i japin formë të caktuar përmbajtjeve të caktuara psikike.” (Carl Jung, “Koncepti i të pandërgjegjshmes kolektive”)
Pavetëdija kolektive përshkohet nga ekzistenca e simboleve dhe figurave mitologjike të ngjashme në kultura të ndryshme. Simbolet arketipale duket se janë të ngulitura në nënndërgjegjen tonë kolektive dhe kur i ekspozojmë ato, shfaqim një tërheqje, afeksion dhe magjepsje natyrore. Prandaj, simbolet e shkëputura mund të kenë një efekt të madh te njerëzit, edhe nëse shumë njerëz nuk janë njohur personalisht me kuptimin e brendshëm të simbolit. Teoricienët e MasMedias si Edward D. Bernays gjetën në këtë koncept një mënyrë shumë të mirë për të manipuluar pavetëdijen individuale dhe kolektive të publikut.
Edward Bernays konsiderohet babai i marrëdhënieve me publikun dhe përdori konceptet e zbuluara nga xhaxhai i tij, Sigmund Freud, për të manipuluar publikun duke përdorur nënndërgjegjen. Ai ndante pikëpamjen e Walter Lippmann-it për popullatën e përgjithshme si irracionale dhe subjekt i “instinktit të tufës”. Sipas mendimit të tij, masat duhet të manipulohen nga një qeveri e padukshme për të siguruar mbijetesën e demokracisë.
“Manipulimi i ndërgjegjshëm dhe inteligjent i zakoneve dhe opinioneve të organizuara të masave është një element i rëndësishëm në shoqërinë demokratike. Ata që manipulojnë këtë makineri të padukshme të shoqërisë përbëjnë një qeveri të padukshme që është fuqia e vërtetë qeverisëse e vendit tonë. Ne jemi sundimtarë, mendjet tona janë formuar, shijet tona janë formuar, idetë tona sugjerohen, kryesisht nga njerëz për të cilët nuk kemi dëgjuar kurrë. Ky është një rezultat logjik i mënyrës sesi është organizuar shoqëria jonë demokratike. Një numër i madh njerëzish duhet të bashkëpunojnë në këtë mënyrë për të jetuar së bashku, si një shoqëri që funksionon pa probleme. Guvernatorët tanë të padukshëm, në shumë raste, nuk e dinë identitetin e kolegëve të tyre brenda kabinetit.” (Edward Bernays, “Propaganda”)
Fushatat e marketingut të Bernays ndryshuan thellësisht funksionimin e shoqërisë amerikane. Ai në thelb krijoi “konsumerizmin” duke krijuar një kulturë ku amerikanët blinin për kënaqësi dhe jo për mbijetesë. Për këtë arsye, ai u konsiderua nga “Life Magazine” si “top 100” amerikanët më të rëndësishëm të shekullit të 20-të.
Në 1939-1940, Universiteti i Çikagos priti një seri seminaresh sekrete të komunikimit. Këto institute kërkimore u financuan nga Fondacioni Rockefeller dhe përfshinin studiues kryesorë në fushat e komunikimit dhe studimeve sociale. Një nga këta studiues ishte Harold Lasswell, një shkencëtar politik dhe teoricien kryesor amerikan i komunikimit i specializuar në analizën e propagandës. Ai ishte gjithashtu i mendimit se një demokraci, një qeverisje e qeverisur nga populli, nuk mund të mbahej pa një elitë të specializuar, që formonte dhe formësonte opinionin publik përmes propagandës.
Në Enciklopedinë e Shkencave Sociale, Lasswell shpjegoi se kur elitave u mungon fuqia për të detyruar bindjen, menaxherët socialë duhet të kthehen drejt një teknikë krejtësisht të re kontrolli, kryesisht përmes propagandës. Ai shton justifikimin konvencional: “…injoranca dhe marrëzia e masave për të mos u dorëzuar para dogmave demokratike, që njerëzit të jenë gjykatësit më të mirë të interesave të tyre”.
Lasswell studioi gjerësisht fushën e analizës së përmbajtjes për të kuptuar efektivitetin e llojeve të ndryshme të propagandës. Në esenë e tij “Përmbajtja e komunikimit”, Lasswell shpjegoi se, për të kuptuar kuptimin e një mesazhi (p.sh. një film, një fjalim, një libër, etj.), duhet marrë parasysh shpeshtësia me të cilën shfaqen simbole të caktuara në mesazh, drejtimi në të cilin simbolet përpiqen të bindin audiencën dhe intensitetin e simboleve të përdorura. Lasswell është i famshëm për modelin e tij të analizës mediatike bazuar në:
Kush (thotë) Çfarë (për) Kë (tek) Cili kanal (me) Çfarë rezultati.
Me këtë model, Lasswell tregon se për të analizuar siç duhet një produkt mediatik, duhet të shikojmë se kush e prodhon produktin (njerëzit që e porositën krijimin e tij), kujt i drejtohej (audienca e synuar) dhe cilat ishin efektet e dëshiruara prej këtij produkti (për të informuar, bindur, shitur etj.) tek audienca.
E keni pyetur ndonjëherë veten pse e gjithë muzika e fundit është e njëjtë dhe të gjithë filmat e fundit duken njësoj? Më poshtë shpjegimet si pjesë e përgjigjes.
Pronësia e medias
Numri i kompanive që zotërojnë shumicën e mediave amerikane ka shkuar nga 5 në 50, në më pak se 20 vite. Këtu janë kompanitë kryesore në rritje në mbarë botën dhe asetet që ata zotërojnë.
“Një listë e kompanive të kontrolluara nga AOL Time Warner shkon në dhjetë faqe të shtypura që përfshin 292 kompani dhe filiale të veçanta. Nga këto, njëzet e dy janë sipërmarrje të përbashkëta me kompani të tjera të mëdha të angazhuara në shkallë të ndryshme në aktivitete mediatike. Këta partnerë përfshijnë 3Com, eBay, Hewlett-Packard, Citigroup, Ticketmaster, American Express, Homestore, Sony, Viva, Bertelsmann, Polygram dhe Amazon.com. Disa nga pronat më intime të “Time Warner” në pronësi të plotë përfshijnë “Book-of-the-Month Club”. Botues të vegjël ngjyrë kafe; HBO, me shtatë kanalet e saj. CNN shtatë kanale specialiteti dhe në gjuhë të huaja; Road Runner, Warner Brothers Studios, Weight Watchers, Popular Science dhe pesëdhjetë e dy etiketa të ndryshme.” (Ben Bagdikan, “Monopoli i Medias së Re”)
AOL Time Warner zotëron: 64 revista, duke përfshirë Time, Life, People, MAD Magazine dhe DC Comics. Warner Bros. Linja e re dhe tiparet e linjës së hollë në kinema. Më shumë se 40 marka muzikore duke përfshirë Warner Bros, Atlantic dhe Elektra. Shumë rrjete televizive si WB Networks, HBO, Cinemax, TNT, Cartoon Network dhe CNN.
Viacom zotëron: CBS, MTV, MTV2, UPN, VH1, Showtime, Nickelodeon, Comedy Central, TNN, CMT dhe BET, Paramount Pictures, Filma Nickelodeon, Filma MTV.
Prona e Disney-t e quajtur “The Mighty Ducks of Anaheim” nuk përshkruan dot pafundësinë e mbretërisë. Hollywood është ende zemra e tij simbolike, me tetë studio prodhimi filmash dhe shpërndarës: Walt Disney Pictures, Touchstone Pictures, Miramax, Buena Vista Home Video, Buena Vista Home Entertainment, Buena Vista International, Hollywood Pictures dhe Caravan Pictures.
Kompania Walt Disney kontrollon tetë botues librash në Walt Disney Company Book Publishing dhe ABC Publishing Group shtatëmbëdhjetë revista. Rrjeti televiziv ABC, me dhjetë stacione në pronësi dhe operim, duke përfshirë pesë tregjet kryesore. Tridhjetë stacione radio përfshirë të gjitha tregjet kryesore. Njëmbëdhjetë kanale kabllore duke përfshirë Disney, ESPN (së bashku), A&E dhe History Channel. Trembëdhjetë kanale transmetuese ndërkombëtare që shtrihen nga Australia në Brazil. Shtatë njësi prodhimi dhe sportive në mbarë botën dhe shtatëmbëdhjetë lokacione në internet, duke përfshirë ABC Team, ESPN sportszone, NFL.com, NBAZ.com dhe NASCAR.com. Pesë grupet e tij muzikore përfshijnë etiketat Buena Vista, Lyric Street dhe Walt Disney, dhe prodhime teatrale live që evoluojnë nga The Lion King, Beauty and the Beast dhe King David.
Kompania Walt Disney zotëron: ABC, Disney Channel, ESPN, A & E, History Channel, Walt Disney Pictures.
Vivendi Universal zotëron: 27% të shitjeve të muzikës në SHBA; përfshi etiketat: Interscope, Geffen, A&M, Island, Def Jam, MCA, Mercury, Motown and Universal, Universal Studios, Canal Studio, Polygram Films, Canal+.
Sony zotëron: Columbia Pictures, gurë të çmuar në ekran, Sony Pictures Classics. 15% e shitjeve të muzikës në SHBA, etiketat përfshijnë Columbia, Epic, Sony, Arista, Jive dhe RCA Records.
Një numër i kufizuar aktorësh në industrinë e kulturës, nënkupton një numër të kufizuar opinionesh dhe idesh që hapin rrugën për publikun e gjerë. Do të thotë gjithashtu se një mesazh i vetëm mund të ngopet lehtësisht në të gjitha format e MasMedias për të krijuar pëlqimin e masave.
Standardizimi i mendimit njerëzor.
Shkrirja e kompanive mediatike në dekadat e fundit ka krijuar një oligarki të vogël grupesh mediatike. Shfaqjet televizive që shikojmë, muzika që dëgjojmë, filmat që shikojmë dhe gazetat që lexojmë janë prodhuar nga Pesë Kompanitë. Pronarët e këtyre konglomerateve kanë lidhje të ngushta me elitën e padukshme dhe në shumë mënyra, JANË elita. Duke pasur të gjitha daljet e mundshme që kanë potencialin për të arritur tek masat, këto grupe kanë fuqinë të krijojnë në mendjet e njerëzve një botëkuptim të vetëm dhe koherent, duke krijuar një “standardizim të mendimit njerëzor”.
Edhe lëvizjet apo stilet që konsiderohen të skajshme janë, në fakt, zgjerime të mendimit të përgjithshëm. MasMedia prodhon rebelët e saj, por ata janë ende pjesë e sistemit dhe nuk vënë në dyshim asgjë për të. Artistët, krijimet dhe idetë që nuk përshtaten me mënyrën kryesore të të menduarit mohohen dhe harrohen pa mëshirë nga grupet, të cilat nga ana e tyre zhduken në thelb nga vetë shoqëria. Megjithatë, idetë që konsiderohen të vlefshme dhe të dëshirueshme për t’u pranuar nga shoqëria, përcillen me mjeshtëri te masat për t’u bërë norma të vetëkuptueshme.
Në vitin 1928, Edward Bernays tashmë pa potencialin e madh të filmave për të standardizuar mendimin ka shkruar:
“Filmat amerikanë janë mjeti më i madh i pavetëdijshëm i propagandës në botë sot. Ata është një shpërndarës i madh i ideve dhe opinioneve. Filmi mund të standardizojë idetë dhe zakonet e një kombi. Për shkak se imazhet janë krijuar për të përmbushur kërkesat e tregut, ato pasqyrojnë, theksojnë apo edhe ekzagjerojnë tendencat e gjera popullore, në vend që të stimulojnë ide dhe opinione të reja. Filmi përdor vetëm idetë dhe ngjarjet që janë në modë. Ndërsa gazeta kërkon lajme, kërkon të ofrojë argëtim.” (Edward Bernays, “Propaganda”)
Këto ngjarje u theksuan si rreziqe për lirinë e njeriut në vitet 1930 nga teoricienët e Shkollës së Frankfurtit si Theodor Adorno dhe Herbert Marcuse. U identifikuan tre probleme kryesore me industrinë e kulturës. Industria mund:
“Të reduktojë qëniet njerëzore në gjendjen e masës duke parandaluar zhvillimin e individëve të emancipuar të aftë për të marrë vendime racionale, për të zëvendësuar përpjekjen legjitime për autonomi dhe vetënjohje, me dembelizmin e sigurt të përshtatjes dhe pasivitetit, dhe të vërtetojë idenë se burrat me të vërtetë kërkojnë të shpëtojnë nga bota irracionale dhe mizore në të cilën jetojnë, duke e humbur veten në një vetësiguri hipnotike.”
Koncepti i arratisjes është edhe më i rëndësishëm sot me ardhjen e video-lojërave në internet, filmave 3D dhe kinemave në shtëpi. Masat, të cilat vazhdimisht kërkojnë argëtim në fund, do t’i drejtohen produkteve me buxhet të lartë që mund të prodhohen vetëm nga kompanitë më të mëdha të medias në botë. Këto produkte përmbajnë mesazhe dhe simbole të llogaritura me kujdes që nuk janë asgjë më shumë dhe asgjë më pak se propagandë argëtuese. Publiku është trajnuar për ta dashuruar propagandën e tij në atë masë sa i shpenzon paratë e fituara me mund, për ta shijuar atë. Propaganda (e përdorur si politikisht, kulturalisht dhe komercialisht) nuk është më forma shtrënguese apo autoritative e komunikimit që gjendet në diktatura: ajo është bërë sinonim i argëtimit dhe kënaqësisë.
Kur bëhet fjalë për propagandën, avokatët e hershëm të edukimit universal dhe të shtypit të lirë parashikuan vetëm dy mundësi: “propaganda mund të jetë e vërtetë ose mund të jetë e rreme. Ata nuk e parashikuan atë që ndodhi në të vërtetë, veçanërisht në demokracitë tona kapitaliste perëndimore – zhvillimin e një industrie të madhe të komunikimit masiv, që merret kryesisht jo me realen, as me të rreme, por me jorealen, pak a shumë të parëndësishmen. Me një fjalë, ata nuk arritën të merrnin parasysh oreksin pothuajse të pafund të njeriut për shpërqëndrim.” (Aldous Huxley, parathënie e “Brave New World”)
Një pjesë e vetme e medias shpesh nuk ka efekt të qëndrueshëm në psikikën njerëzore. Mediat, megjithatë, nga natyra e tyre e kudogjendur, krijojnë një mjedis detyrues që evoluon çdo ditë. Ata vendosin normën dhe përjashtojnë të padëshirueshmen për masat. Në të njëjtën mënyrë që kuajt e karrocave veshin blinda që të mund të shohin vetëm atë që është drejtpërdrejt para tyre, masat mund të shohin vetëm se ku duhet të shikojnë/shkojnë. Ashtu si në “shpellën e Platonit” të njohur, ata shohin vetëm hijet në mur, sepse nuk mund ta kthejnë kokën majtas-djathtas pasi janë të lidhur me zinxhirë.
“Është shfaqja e MasMedias ajo që bën të mundur përdorimin e teknikave të propagandës në shkallë sociale. Orkestrimi i shtypit, radios dhe televizionit për të krijuar një mjedis të vazhdueshëm, të qëndrueshëm dhe total, e bën ndikimin e propagandës praktikisht të padukshëm, pikërisht sepse krijon një mjedis të qëndrueshëm. Mediat masive ofrojnë lidhjen thelbësore midis individit dhe kërkesave të shoqërisë teknologjike.” (Zhak Ellul)
Një nga arsyet pse masmedia ndikon me sukses te qënia njerëzore është për shkak të kërkimit të gjerë mbi shkencën njohëse dhe natyrën njerëzore që është aplikuar në të. (Sjellja, NLP, Teoria e shtytjes)
Teknikat e trajtimit
Publiciteti është një përpjekje e qëllimshme për të menaxhuar perceptimin e publikut për një çështje. Temat e publicitetit përfshijnë njerëz (për shembull, politikanë dhe artistë), mallra dhe shërbime, organizata të të gjitha llojeve dhe vepra arti ose argëtimi. Përpjekja për të shitur produkte dhe ide te masat duhet të çojë në kërkime të paprecedentë mbi sjelljen njerëzore dhe psikikën njerëzore. Shkenca njohëse, psikologjia, sociologjia, semiotika, gjuhësia dhe fusha të tjera të ngjashme janë hulumtuar dhe vazhdojnë të hulumtohen gjerësisht përmes studimeve të mirëfinancuara.
“Asnjë ekip i shkencave sociale nuk mund të krahasohet me ekipet e reklamave në mbledhjen dhe përpunimin e të dhënave sociale të shfrytëzueshme. Ekipet e reklamave kanë miliarda për të shpenzuar çdo vit për kërkimin dhe testimin e reagimit dhe produktet e tyre janë grumbullime të mrekullueshme të materialit për përvojën dhe ndjenjat e përbashkëta të të gjithë komunitetit.” (Marshall McLuhan, “Zgjerimet e njeriut”)
Rezultatet e këtyre studimeve aplikohen në reklama, filma, video muzikore dhe media të tjera për të arritur ndikimin maksimal. Arti i marketingut është shumë i llogaritur dhe shkencor sepse duhet të arrijë si ndërgjegjen individuale ashtu edhe atë kolektive. Në prodhimet kulturore me buxhet të lartë, një video nuk është kurrë vetëm një video. Imazhet, simbolet dhe konceptet vendosen në mënyrë strategjike për të prodhuar efektin e dëshiruar për to. A i keni parë filmat më të fundit në Netflix që promovojnë në mënyrë të hapur dhe flagrante “Woke havuza”?
“Propaganda shtrihet me njohuritë për njeriun, prirjet e tij, dëshirat, nevojat e tij, mekanizmat e tij mendorë, automatizmat e tij si dhe njohuritë e psikologjisë sociale dhe psikologjisë analitike që përhap teknikat e saj.” (Propaganda, Zhak Ellul)
Propaganda e sotme pothuajse kurrë nuk përdor logjikë apo argumente të arsyetuara, nuk ka nevojë për to. Ajo u drejtohet drejtpërdrejt nevojave dhe instinkteve më parësore të njeriut për të krijuar një përgjigje emocionale dhe irracionale. Nëse do të mendoja gjithmonë në mënyrë racionale, sigurisht që nuk do të blija 50% të asaj që kam. Foshnjat dhe fëmijët përmbyten vazhdimisht me reklama që synojnë gratë për një arsye specifike: studimet kanë treguar se imazhet e fëmijëve shkaktojnë tek gratë një nevojë instinktive për të ushqyer, për t’u kujdesur dhe për t’u mbrojtur, duke çuar përfundimisht në një paragjykim dashamirës ndaj reklamave. Seksi është i kudondodhur në media pasi mban vëmendjen e shikuesit. Ai është i lidhur drejtpërdrejt me nevojën e kafshëve (pa një mendje racionale) për t’u shumuar dhe riprodhuar dhe kur ky instinkt të ndizet, ai do të errësojë më pas çdo mendim tjetër racional në trurin e njeriut.
Perceptimi i nënndërgjegjeshëm
Po sikur mesazhet e përshkruara më sipër të mund të arrinin drejtpërdrejt në mendjen e nënndërgjegjeshme të shikuesve, pa e kuptuar shikuesit se çfarë po ndodhte? Ky është qëllimi i perceptimit të nënndërgjegjeshëm. Shprehja reklamë subkoshience, u krijua në vitin 1957 nga studiuesi amerikan James Vicary, i cili deklaroi se ai mund t’i bënte shikuesit të “pinë Coca-Cola” dhe “të hanë kokoshka” duke ndezur këto mesazhe në ekran për një kohë kaq të shkurtër, saqë shikuesit të mos ishin në dijeni të plotë.
“Perceptimi subliminal është një proces propagandistik i qëllimshëm i krijuar nga teknikët e komunikimit, nga i cili ju merrni dhe i përgjigjeni informacionit dhe udhëzimeve pa qenë të vetëdijshëm për udhëzimet.” (Steve Jacobson, Mind Control në Shtetet e Bashkuara) Kjo teknikë përdoret zakonisht në marketing dhe të gjithë e dimë që seksi shet!!
Edhe pse disa burime pohojnë se reklamimi i subkoshiencës është joefektiv apo edhe një mit urban, përdorimi i dokumentuar i kësaj teknike në media dëshmon se krijuesit besojnë në fuqitë e saj. Studimet e fundit kanë vërtetuar gjithashtu efektivitetin e saj, veçanërisht kur mesazhi është negativ. Një ekip nga University College London, i financuar nga Wellcome Trust, zbuloi se “perceptimi i nënndërgjegjeshëm” ishte veçanërisht i mirë në forcimin e mendimeve negative.
“Ka pasur shumë spekulime nëse njerëzit mund të përpunojnë emocionalisht informacionin në mënyrë të pandërgjegjshme, për shembull fotografitë, fytyrat dhe fjalët. Ne kemi treguar se njerëzit mund të perceptojnë vlerën emocionale të mesazheve në subkoshiencë dhe kemi treguar pikërisht se njerëzit janë shumë më të përshtatur me fjalët negative.”
Desensibilizimi
Në të kaluarën, kur iu imponuan ndryshime popullatës, ata dilnin në rrugë, duke protestuar dhe përlesheshin me policinë. Arsyeja kryesore e këtij konflikti është për faktin se ndryshimi u njoftua qartë nga pushtetarët dhe u kuptua nga popullata. Ishte e papritur dhe efektet e saj mund të analizoheshin dhe vlerësoheshin qartë. Sot, kur elita e padukshme duhet të bëjë që publiku të pranojë një pjesë të axhendës së tyre, kjo bëhet me desensibilizim.
Axhenda, e cila është kundër interesit publik, i prezantohet ngadalë, gradualisht dhe në mënyrë të përsëritur njeriut mesatar përmes shumë filmave (duke e përfshirë në skenar), videoklipe (që e bëjnë atë të lezetshëm dhe seksi), lajmet, si një zgjidhje për problemet e sotme. Pas shumë vitesh ekspozimi të masave ndaj një axhende të caktuar, elita e prezanton hapur qëllimin e saj dhe për shkak të programimit mendor, priten nga masat me indiferencë të përgjithshme dhe pranohen në mënyrë pasive. Kjo teknikë vjen nga psikoterapia.
“Teknikat e psikoterapisë, të praktikuara gjerësisht dhe të pranuara si një mjet për trajtimin e çrregullimeve psikologjike, janë gjithashtu metoda të kontrollit të njerëzve. Ato mund të përdoren në mënyrë sistematike për të ndikuar në qëndrimin dhe sjelljen e tyre. Desensibilizimi sistematik është një metodë që përdoret për të larguar ankthin në mënyrë që pacienti (publikisht) të mos shqetësohet më nga një frikë specifike, për shembull frika nga dhuna. […] Njerëzit përshtaten me situatat e frikshme nëse ekspozohen mjaftueshëm ndaj tyre.” (Steven Jacobson, “Kontrolli i mendjes në Shtetet e Bashkuara”)
Programimi parashikues shpesh gjendet në zhanrin e fantashkencës. Ai paraqet një imazh të caktuar të së ardhmes – atë të dëshiruar nga elita e padukshme – dhe përfundimisht bëhet në mendjet e masave si i pashmangshëm. Disa dekada më parë, publiku u desensibilizua ndaj luftës kundër botës arabe ose emigracionit dhe korrektësisë politike. Sot, popullata që tashmë është ekspozuar gradualisht dhe me vite ndaj kontrollit të mendjes dhe trans’humanizmit, i pranon të gjitha si normale. Të dala nga hijet, këto koncepte janë tani kudo në kulturën popullore. Kjo është ajo që Alice Bailey e përshkruan si “eksternalizimi i hierarkisë”: liderët e fshehur zbulohen ngadalë.
Simbolika e plotë në kulturën pop
Ndryshe nga informacioni i paraqitur më sipër, dokumentacioni në lidhje me simbolikën okulte është mjaft i vështirë. Kjo nuk duhet të jetë befasi, pasi termi “okult” fjalë për fjalë do të thotë “i fshehur”. Do të thotë gjithashtu “ekskluzivisht për ata që dinë”, pasi ndahet vetëm me ata që konsiderohen “të denjë për ta ditur”. Nuk mësohet në shkolla dhe as diskutohet në media. Prandaj konsiderohet margjinale, apo edhe qesharake nga popullata e përgjithshme.
Njohuritë okulte NUK konsiderohen qesharake në qarqet okulte. Okultja konsiderohet e përjetshme dhe e shenjtë. Ekziston një traditë e gjatë e dijes hermetike dhe okulte që mësohet përmes shoqërive sekrete, duke filluar nga egjiptianët e lashtë te mistikët lindorë, te kalorësit templarë dhe deri te masonët modernë. Thellësia e kësaj njohurie ndoshta nuk ka humbur gjatë shekujve, shkollat misterioze kanë ruajtur karakteristikat e tyre kryesore, të cilat janë tejet simbolike, ritualiste dhe metafizike. Këto tipare, të cilat janë pjesë e ndërlikuar e qytetërimeve të lashta, janë hequr nga shoqëria masive moderne dhe janë zëvendësuar nga materializmi pragmatik. Për këtë arsye, ekziston një hendek i rëndësishëm kuptimi midis personit mesatar aktual dhe instalimit ritual.
Nëse ky mësim i brendshëm do të kishte qenë gjithmonë i fshehur nga masat, për të cilat ishte hartuar një kod më i thjeshtë, a nuk ka shumë të ngjarë që eksponentët e çdo aspekti të kulturës moderne – filozofike, morale, fetare dhe shkencore – do të ishin të paditur për kuptimin e vërtetë të vetë teorive dhe parimeve mbi të cilat bazohen besimet e tyre? “A fshehin artet dhe shkencat që ata kanë trashëguar nga kombet e vjetra nën ligjin e tyre një mister kaq të madh sa që vetëm intelekti më i ndritur mund ta kuptojë rëndësinë e tit?” (Manly P. Hall, “Mësimet sekrete të të gjitha moshave”)
“Kodi më i thjeshtë” i krijuar për masat është feja e organizuar. Sot ai po bëhet tempulli i medias dhe predikon çdo ditë materializëm ekstrem, zbrazëti intelektuale dhe një ekzistencë individualiste egocentrike. Kjo është saktësisht e kundërta e karakteristikave që kërkohen për të qenë një person vërtet i lirë, siç mësohet nga të gjitha shkollat kryesore filozofike të mendimit.
Kjo është shkurtimisht struktura e pushtetit të mediave dhe disa nga teknikat që ato përdorin për të manipuluar masat.
Unë e shoh këtë informacion si jetik, për të kuptuar temat që diskutojmë në portale dhe i ndajmë virtualisht.
Lippmann, Bernays dhe Lasswell kanë thënë qartë se një person mesatar nuk është i aftë të vendosë vetë fatin e tij, i cili është qëllimi i qenësishëm i demokracisë. Në vend të kësaj, ai ka nevojë për një kujdestar, një kriptokraci, një qeveri të fshehur, një klasë sunduese në krye “të kopesë së hutuar”. Ndërsa idetë e tyre vazhdojnë të zbatohen në shoqëri, është gjithnjë e më e dukshme se një popullsi e egër, e pamend dhe budallaqe nuk është pengesë me të cilën duhet të merren pushtetarët. Ky budalla i paditur nuk i njeh të drejtat e tij, nuk kërkon të kuptojë më mirë çështjet dhe nuk vë në dyshim autoritetin. Ai thjesht ndjek tendencat që i ofrohen në mënyrë të përsëritur nga pushtetarët e tij, të udhëhequr nga mediat.
Kultura popullore kujdeset dhe kultivon apatinë, injorancën dhe analfabetizmin funksional gjatë gjithë kohës, duke ofruar një argëtim të detyrueshëm dhe duke projektuar personalitete të degjeneruara, për t’u parë dhe asimiluar në mendjet e hipnotizuaram të masave të lidhura me zinxhirë.
Hijet në mur…
