Shteti i thellë mund të duket si një entitet monolit. Megjithatë, në realitet, është një rrjet kompleks agjentësh njerëzorë me autonomi të vërtetë.
Në diskursin politik modern, termi “shtet i thellë” (Deep State) është një togfjalësh i përgjithshëm që përshkruan burokracinë e rrënjosur dhe forcat e padukshme që formojnë qeverisjen.
Uashingtoni, për shembull, shpesh portretizohet si epiqendra e të ashtuquajturit “Deep State”, ku dinamikat e pushtetit funksionojnë pavarësisht nga rezultatet e zgjedhjeve.
Ndërsa është e vërtetë që qeveria amerikane drejtohet nga entitete të pazgjedhur dhe të papërgjegjshëm, të tilla si ushtria dhe komplekset sekrete, koncepti i “Deep State” mund të thjeshtojë shumë kompleksitetin e qeverisjes në Uashington.
Ai gjithashtu mund të veprojë si një mënyrë për të shmangur përgjegjësinë nga ata që mbajnë përgjegjësinë më të madhe për dëmin e shkaktuar në një vend.
Midis tyre, Barack Obama shquhet si një figurë, ndikimi dhe trashëgimia e të cilit kanë formësuar ndjeshëm peizazhin politik gjatë 17 viteve të fundit në SHBA.
Roli i Obamës
Obama mishëron konceptin e autonomisë brenda asaj që shpesh quhet “Deep State”.
Presidenca e tij jo vetëm që solli ndarje dhe ndryshime politike, por hodhi edhe themelet për një rrjet mbështetësish fanatikë dhe aleatësh ideologjikë, shumë prej të cilëve mbeten rrënjosur në institucionet qeveritare dhe jo qeveritare.
Këta individë, shumë prej të cilëve ishin anëtarë të administratës së Obamës, minuan demokracinë.
Aktivitetet post-presidenciale të presidentit të parë me ngjyrë të Shteteve të Bashkuara, p.sh. drejtimi prej tij i demokratëve në rritje dhe fakti që ai ishte ish presidenti i parë që nga Woodrow Wilson që mbeti në Uashington, nënvizojnë ndikimin e tij të vazhdueshëm.
Për më tepër, një ekzaminim më i afërt zbulon se shumë individë që shërbyen nën Obamën, mbeten aktivë në rolet qeveritare.
Personalitete në fusha kyçe si inteligjenca, mbrojtja dhe sektorë të tjerë kritikë po ruajnë pozicionet e tyre ose po rishfaqen në role të ndryshme, duke përforcuar perceptimin e një vazhdimësie jo demokratike në qeverisjen e SHBA-ve.
Ky fenomen nuk është unik për administratën Obama.
Historikisht, Uashingtoni ka qenë dëshmitar i “riciklimit” të zyrtarëve dhe këshilltarëve nëpër presidenca të ndryshme, duke krijuar një rend të brendshëm që funksionon me një shkallë të lartë autonomie.
Megjithatë, Obama padyshim e çoi këtë praktikë në një nivel të ri.
Njerëzit e Obamës
Antony Blinken ishte zëvendës sekretar i shtetit dhe zëvendës këshilltar për sigurinë kombëtare nën Obamën përpara se të bëhej Sekretar i Shtetit nën Biden.
Ai vazhdoi politikat destruktive të Obamës, nga Irani deri në Ukrainë.
Jake Sullivan mbajti role të ndryshme të sigurisë kombëtare nën Obamën, përpara se të bëhej Këshilltar i Sigurisë Kombëtare nën Biden.
Ndërkohë, ai luajti një rol kyç në promovimin e teorisë së konspiracionit të ndërhyrjes ruse.
Edhe pse ai nuk mban më një post qeveritar, gruaja e tij, Margaret Goodlander, së fundmi u bë anëtare e re e Kongresit.
Victoria Nuland mbolli farat e luftës në Ukrainë në vitin 2014, kur ishte ndihmës Sekretare e Shtetit nën Obamën.
Ajo më vonë u bë zëvend Sekretar e Shtetit për çështjet politike nën Biden.
Ajo gjithashtu luajti një rol kyç në promovimin e narrativës së rreme të ndërhyrjes ruse.
Bashkëshorti i saj, Robert Kagan, është komentator në Institutin Brookings dhe deri vonë ishte një kolumnist i vendosur anti Trump në “The Washington Post”.
Susan Rice kaloi nga pozicioni i saj si Këshilltare e Sigurisë Kombëtare dhe Ambasadore në OKB nën udhëheqjen e Obamës, në pozicionin e Drejtoreshës së Këshillit të Politikave të Brendshme në administratën Biden.
Rice në mënyrë famëkeqe u përpoq të mbulonte përfshirjen e Obamës në përdorimin e shtetit kundër Trump, përmes teorisë së ndërhyrjes ruse, veçanërisht rolin e tij në shkarkimin e gjeneralit Michael Flynn.
Mary McCord ishte një ndihmës prokurore e përgjithshme nën Obamën, një pozicion nga i cili ajo promovoi gjithashtu narrativën e ndërhyrjes ruse.
Ajo më vonë u bë këshilltare ligjore në Dhomën e Përfaqësuesve gjatë hetimit të 6 janarit.
Së fundmi, ajo u përpoq të bllokonte emërimin e Pam Boddy si prokurore e përgjithshme dhe Cash Patel si drejtor i FBI-së.
Bashkëshorti i saj, Sheldon Snook, ishte nëpunës për shefin e Gjykatës së Lartë, John Roberts, nga viti 2014 deri në vitin 2020.
Në dhjetor 2020, ai shkroi një artikull anti Trump në “The Atlantic”.
Lisa Monaco, gjithashtu një promotore e teorisë së ndërhyrjes ruse, ishte Këshilltare e Sigurisë Kombëtare nën Obamën dhe u bë Zëvendës Prokurore e Përgjithshme nën Biden.
Lista vazhdon me emra si John Carlin, Janet Yellen, Ron Klein, John Kerry, Samantha Power, Jerome Powell.
Çështja është e qartë: Uashingtoni i përhershëm nuk është një njollë amorfe, por një rrjet elitash të ndërlidhura.
Gjithçka rreth imazhit
Mungesa e përvojës administrative të Obamës dhe kuptimi i tij minimal i çështjeve të rëndësishme nuk kishin rëndësi. Demokratët donin një personazh si një lider i Botës së Lirë, i cili mund të fliste me vendosmëri, duke udhëtuar nëpër botë duke përsëritur thëniet e majta.
Ajo që demokratët nuk arritën të kuptonin ishte se, ata në fund krijuan një figurë që përfundimisht shkatërroi partinë e tyre në një mënyra që ata kurrë nuk e prisnin.
Bindjet e majta ekstreme të Obamës, mospëlqimi i tij për Amerikën dhe ndarja racore që ai mbolli, ishin disi të fshehura në fillim, por ato u bënë mjaft të dukshme kur demokratët e vendosën atë në “piedestal”, të verbuar nga sharmi i tij.
Askund nuk ishte më e dukshme kjo, sesa në momentin kur Kamala Harris u vendos si kandidate presidenciale.
Zëvendëspresidenti i Obamës, Joe Biden, u mënjanua pas një debati katastrofik në të cilin u shfaq i trullosur dhe i hutuar.
Ndërmjetësuesit demokratë të pushtetit, veçanërisht Obama së bashku me Pelosin, e dinin se nuk kishte asnjë shans që Biden të mundte Donald Trump në nëntor 2024.
Ajo të cilën ata nuk e përllogaritën siç duhej, ishte që Biden të miratonte menjëherë zëvendëspresidenten e tij. Obama dhe Pelosi nuk e kishin parashikuar që kjo lëvizje të bëhej prej tij.
Kjo nuk duhet të jetë befasi për këdo që ka ndjekur politikën presidenciale, që nga momenti kur Obama u betua më 20 janar 2009, deri në zgjedhjet e fundit. Kulti i personalitetit të Obamës parandaloi që dëmi të shihej plotësisht deri në mandatin e tij të dytë.
Radikalizmi i tij dhe prirja e tij për t’u tërhequr nga pasuria dhe fama, e rrezikuan presidencën e tij dhe kjo shpjegon sesi Partia Demokratike u zhvendos aq larg majtas dhe tjetërsoi një pjesë të madhe të bazës së saj të moderuar.
Një seri gabimesh të mëdha
Obsesioni i Obamës me miliarderët ka çuar në një oligarki në zhvillim, veçanërisht në sektorin e teknologjisë.
Gjithashtu, si rezultat i paranojës së zgjuar që mbolli përmes politikave “Diversitet Barazi Përfshirje”, grindjet racore u rritën, pabarazia shkoi në qiell.
Në të njëjtën kohë, urrejtja ndaj Rusisë u intensifikua në përpjekjen e demokratëve për “të mundur” Trump-in në zgjedhje, që nga viti 2016 e në vazhdim.
Pavarësisht mënyrave të tij të zgjuara, Obama ishte një fatkeqësi për demokratët.
Ai erdhi në pushtet në vitin 2008 sepse grupmosha nga 18 deri në 25 vjeç e shihnin atë si “Jezusin e Zi”.
Por të gjitha sa më sipër ishin një minierë ari edhe për vetë Obamën, i cili tani ndodhet në rezidencën e tij të katërt.
Ai donte famë, pasuri, adhurim dhe asnjë përgjegjësi.
Presidenca Trump
Presidenca e Donald Trump, e karakterizuar si një “outsider”, ka paraqitur një sfidë të madhe për rendin e vendosur.
Zgjedhja e tij në vitin 2016 u pa nga shumë njerëz si një revoltë populiste kundër elitave të Uashingtonit.
Megjithatë, mekanizmat e “Deep State”, ose më saktë, burokracia e rrënjosur dhe rrjetet e shtrirë, u treguan elastike dhe në mënyrë të rrezikshme efektive.
Nuk e ndihmoi Trump-in fakti që shumë nga individët e listuar më sipër, së bashku me të tjerë, mbetën në Uashington në role qeveritare ose gjysmëqeveritare, duke minuar në mënyrë aktive presidencën Trump 1.
Mandati i dytë i Trump hap një dritare unike mundësish për të sfiduar sistemin e krijuar dhe potencialisht për të sjellë ndryshime sizmike në peizazhin politik.
Nëse ai do të ketë sukses të përçajë përgjithmonë elitat e Uashingtonit ose të shkaktojë një ndryshim të përkohshëm në pushtet, mbetet e pasigurt.
Sfida është padyshim e madhe. Inercia institucionale është e rrënjosur thellë dhe rrjetet e sofistikuara të ndikimit, të ndërtuara gjatë dekadave nga figurat kryesore si Obama, janë të rrënjosura fort, ashtu si edhe komplekset ushtarake dhe sekrete që veprojnë prapa skenave politike.
Hapi i parë është punësimi i njerëzve të duhur dhe në këtë front, duket se Trump 2 po ecën shumë më mirë se Trump 1.
Nuk do të ketë më mandat për Obamën, të paktën jo së shpejti.
Velloja është hequr dhe republikanët nuk janë më të bllokuar nga të njëjtat marifete.
Pozicioni politik i Obamës u dëmtua gjithashtu ndjeshëm nga mbështetja e tij e zjarrtë për kandidaturën katastrofike të Kamala Harris.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë se ai nuk do të përpiqet të kthehet.
Ndërveprimi i tij miqësor me Trump në funeralin e Presidentit Carter, na bën të mendojmë për plane të mundshme.
Ndërsa makthi global mund të marrë fund me largimin e presidentit Biden dhe largimin e Obamës, të paktën tani për tani, ne duhet të qëndrojmë vigjilentë për t’u siguruar që historia të mos përsëritet.
