SHBA-të i kërkojnë Europës të marrë përsipër pothuajse të gjithë mbrojtjen konvencionale deri në vitin 2027, paralajmërojnë për tërheqje nga mekanizmat kritikë.
Uashingtoni ka informuar diplomatët europianë se deri në vitin 2027, Europa duhet të jetë në gjendje të mbulojë pothuajse të gjithë barrën e mbrojtjes konvencionale të NATO-s. Pala amerikane po kërkon përgjegjësi të plotë nga shtetet e kontinentit në një mënyrë që ndryshon rrënjësisht arkitekturën e sigurisë pas luftës.
Për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore, zyrtarë të lartë të Pentagonit po paralajmërojnë se SHBA-të mund të tërhiqen nga mekanizmat e rëndësishëm të koordinimit të mbrojtjes, nëse Europa nuk përgjigjet.
Mesazhi u përshkrua nga diplomatët europianë si ndryshimi më i mprehtë strategjik në dekada.
Afati i vitit 2027 përshkruhet nga kryeqytetet europiane si jorealist. Zëvendësimi i aftësive amerikane të ndërtuara gjatë dekadave, siç janë inteligjenca e mbikëqyrjes operative, sistemet kritike të mbrojtjes ajrore, aftësitë raketore dhe transporti strategjik, kërkon kohë që shtetet europiane nuk e kanë.
Megjithatë, Uashingtoni duket më i vendosur se kurrë për të larguar barrën e mbrojtjes nga Shtetet e Bashkuara.
Mesazhi i Uashingtonit: Më shumë para, më shumë prodhim, më shumë përgjegjësi.
Zyrtarët e Pentagonit që merren me politikën e NATO-s në Europë thanë se shërbimet amerikane nuk kanë qenë të kënaqura me hapat e ndërmarrë që nga viti 2022. Ata theksuan se Europa duhet të rrisë shpenzimet e mbrojtjes, të rrisë prodhimin e sistemeve të armëve dhe të zhvillojë kapacitete që deri më tani janë ofruar ekskluzivisht nga SHBA-të.
Pala amerikane vlerëson se pa një ndryshim të tillë, SHBA-të nuk do të vazhdojnë të marrin pjesë në asnjë mekanizëm koordinimi operacional të aleancës.
Zyrtarët amerikanë nuk dhanë matje të sakta të progresit ose nuk sqaruan sesi do të gjykohet nëse Europa e ka arritur qëllimin. Përfaqësuesit e shteteve anëtare të NATO-s reaguan duke theksuar se industria europiane e mbrojtjes tashmë po përballet me vonesa të mëdha në prodhimin e sistemeve që janë porositur. Ata gjithashtu theksuan se sistemet kryesore amerikane duan vite për t’u dorëzuar edhe nëse porositen sot.
Reagimet në Europë, afatet konsiderohen të parealizueshme.
Zyrtarët europianë të informuar mbi linjën e re amerikane shprehën shqetësim sesa e vështirë është të zëvendësohen kapacitetet kritike të SHBA-ve. Mungesa e linjave të prodhimit për dronë, municione dhe sisteme të mbrojtjes ajrore e bën të dyshimtë arritjen e qëllimit të vitit 2027. Përveç kësaj, shërbimet e inteligjencës dhe aftësitë e zbulimit dhe mbikëqyrjes amerikane konsiderohen unike dhe nuk është e lehtë të krijohen të tilla ekuivalente në një kohë kaq të shkurtër.
Bashkimi Europian ka vendosur afatin e vet kohor, vitin 2030 që kontinenti të jetë në gjendje të mbrohet pa varësi nga jashtë. Edhe ky qëllim konsiderohet shumë ambicioz nga analistët ushtarakë. Kërkesa e SHBA-ve e zhvendos presionin në një afat kohor edhe më të ngushtë.
Marrëdhëniet SHBA-Europë në prag të presionit politik dhe paqartësisë mbi të ardhmen e aleancës.
Administrata Trump ka treguar vazhdimisht se dëshiron një pjesëmarrje më të madhe europiane në mbrojtjen e kontinentit. Gjatë fushatës zgjedhore të vitit 2024, Trump kritikoi vendet e NATO-s që nuk shpenzojnë mjaftueshëm dhe tha se nuk do të parandalonte sulmet ndaj vendeve që nuk “paguajnë pjesën e tyre”. Në të njëjtën kohë, ai kishte lavdëruar ata aleatë që ranë dakord për objektivin prej 5% të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes.
Në të njëjtën kohë, pala amerikane ka dërguar mesazhe kontradiktore në lidhje me politikën e saj ndaj Rusisë dhe luftës në Ukrainë. Disa deklarata tregojnë një gatishmëri për të rritur presionin, ndërsa të tjerat tregojnë një gatishmëri për të negociuar me Moskën pa pjesëmarrjen europiane. Kjo paqartësi intensifikon shqetësimin sesi do të formësohet roli i SHBA-ve në sigurinë europiane në vitet e ardhshme.
Paralajmërimi më i qartë amerikan, sipas Landaut, është se Europa duhet të marrë përsipër mbrojtjen e kontinentit.
Zëvendës-sekretari i Shtetit, Christopher Landau, deklaroi së fundmi se vendet europiane duhet të marrin përgjegjësi të plotë për mbrojtjen e kontinentit. Ai theksoi se ky nuk është një tjetër presion diplomatik, por një zgjedhje e qartë strategjike e qeverisë. Kjo deklaratë konsiderohet si treguesi më zyrtar se Uashingtoni po e shqyrton seriozisht mundësinë e një tërheqjeje graduale nga funksionet kryesore të NATO-s.
Viti 2027 si një pikë kthese për kontinentin.
Nëse Europa nuk arrin aftësinë e kërkuar operative deri në vitin 2027, tërheqja e mundshme e pjesshme e SHBA-ve do të ndryshojë ekuilibrin e fuqisë në aleancë. Fuqia parandaluese kundër Rusisë do të preket dhe Europa do të detyrohet të zhvillojë një industri mbrojtëse më agresive dhe autonome. Deklarata e Pentagonit nuk është një njoftim zyrtar i tërheqjes, por është një paralajmërim shumë i qartë se NATO mund të ndryshojë formë nëse kontinenti nuk mban barrën e sigurisë së vet.
