Kur Viktor Hygo drejtonte një revistë letrare, një letrar i ngathët i dërgoi një artikull për botim. Poshtë shkrimit kishte shtuar kërkesën e mëposhtme:
– Nëse kam hequr disa presje dhe pika aty-këtu, ju lutem vendosni vetë ato.
Dhe Hygo iu përgjigj:
– I dashur mik, herën tjetër ju lutem më dërgoni vetëm presje dhe pika. Unë do të bëj pjesën tjetër.
***
Viktor Hygo lindi ne Bezanson të Frances më 26 shkurt 1802 dhe vdiq më 22 maj 1885. Vitet e para të jetës i kaloi në vende të ndryshme i detyruar nga familja, për shkak të punës së babait të tij, i cili ishte gjeneral në fushatat aktive të Napoleonit. Jetoi 3 vite në Korsikë, 2 vite në Paris dhe disa vite në Italinë e Jugut, më pas filloi shkollën në Spanjë dhe më vonë e vazhdoi studime në Paris.
Publikimi i tij i parë ishte një vëllim “Odet” të cilin e publikoi vetëm kur ishte 20 vjeç, një vepër nën influencën e shkollës klasike. Në letërsinë franceze tashme kishte filluar të përhapej romantizmi, ku Hygoi bazaur në të, botoi pjesën e dytë të “Odet”. Gjatë viteve 1831 dhe 1841 shkroi shumë vepra të cilat ia rriten shumë reputacionin dhe prej këtyre arritjeve ai u bë pjesëtar i Akademisë Franceze në moshën 39 vjeç. Romani “Notre Dame de Paris” dhe dramat “Lucrece Borgiaa”, “Marie Tudor” dhe “Le roi s´amusë” nga e cila Verdi mori subjektin për operën e tij “Rigo”, patën një sukses të madh.
Gjatë viteve 1841-1851 Hygo shkroi pak dhe u mor me politike, fillimisht si përkrahës i Monarkisë së Lui Filipit me ide të zjarrta napoleoniane. Më vonë shfaqet dhe mbështet Lui Napoleonin si president, por nuk përkrahu Napoleonin III dhe kjo i kushtoi dëbimin nga Franca. Megjithatë vitet e mërgimit ishin shumë të frytshme, gjatë kësaj kohë shkroi romanin “Të mjerët” i cili e bëri të njohur edhe jashtë Francës, “Punëtoret e detit”, “Njeriu që qesh” etj.
Me rënien e Perandorisë, Hygoi u kthye në Paris dhe bëri një tentative, pa sukses pjesërisht, në pjesën politike të Francës. Vitet në vazhdim dhe deri në vdekje i kaloi në Paris. Në vitin 1881 u emërua senator i përhershëm. Vdiq më 22 maj 1885 dhe u varros me një ceremoni madhështore në Paris.
Viktor Hygo është konsideruar si nderi i letërsisë franceze dhe ka arritur majat e saj. Ai u vlerësua në radhe të parë si poet, por edhe këtu ai i theu rregullat kryesore, thelbësore në të cilat bazohej letërsia franceze e asaj kohë. Stili i tij epik dhe lirika e tij janë të paarritshme. Ai do të ngelet përherë një nga shkrimtaret më të ndritur dhe të lavdishëm të Francës.
Jashtë Francës Viktor Hygo njihet kryesisht për prozat e tij tërësisht romantike, ai dashuronte antitezën dhe kjo e çonte atë në ekzagjerim dhe krijonte karikatura groteske. Krijimet e tij janë të gjalla dhe shumë të goditura, shpesh herë romanet e tij janë me detaje teknike dhe me përshkrime të tepruara. Viktor Hygoit i mungonte sensi i masës dhe kjo duket e qartë në idetë e tij të egzagjuara, si dhe në mungesën e humorit në të gjithë veprat (thuajse). Në këtë aspekt ai nuk ishte kurrë lider në politike. Radhitet në një nga shkrimtarët që prek shpirtin e lexuesit, teksa lexon veprat e tij.
Diti të qëndronte larg nga modelet melankolike dhe të vetmuara që karakterizonin poetet e kohës, duke ditur të pranonte peripecitë jo gjithmonë të lumtura të jetës së tij për t’i bërë eksperienca thelbësore dhe të mblidhte vlerat dhe sfumaturat e shpirtit human.
Shkrimet e tij arritën të mbulonin të gjitha gjinitë letrare, nga lirika, tek tragjedia, tek zakonet, tek satira politike, tek romani historik dhe social, duke ngjallur konsensus në të gjithë Europën.
