Ajnshtajni nuk ishte vetëm një intelektual, por edhe një person me mençuri, përulësi dhe ndjeshmëri të larta.
Edhe njerëzit që nuk dinë asgjë për specifikat e punës së Albert Ajnshtajnit në fizikën teorike, të paktën dinë se “Ai djalë ishte shumë i zgjuar”.
Në një letër të vitit 1940, ai shkroi / tha: “Unë nuk e ndaj frymën kryqtare të ateistit profesionist. Unë preferoj një qëndrim përulësie, që korrespondon me dobësinë e të kuptuarit tonë intelektual, të natyrës dhe ekzistencës sonë.” Me fjalë të tjera, Ajnshtajni kishte njohuri jo vetëm për fushën e fizikës dhe matematikës, por edhe për zemrën e njeriut. Pra, me të drejtë ai kishte frikë për të ardhmen e species tonë.
Një vit para se të shkruante fjalët e mësipërme, ai i kishte kërkuar Presidentit të SHBA Franklin D. Roosevelt të përshpejtonte punën për bombën atomike. Ajnshtajni më vonë e përshkroi këtë veprim si “gabimin e tij të madh”. Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ai paralajmëroi, duke thënë në fjalimin e tij të çmimit Nobel të vitit 1945 se, “Lufta fitohet, por paqja jo”. Dhe ndërsa vetë Ajnshtajni nuk ishte i përfshirë në Projektin Manhattan nën J. Robert Oppenheimer që zhvilloi bombën atomike, komuniteti shkencor i asaj kohe ishte shumë i lidhur ngushtë me të. Ndaj, Ajnshtajni ndjeu njëfarë përgjegjësie personale për të paralajmëruar njerëzimin për asgjësimin e tij të afërt, me kusht që të mos kërkonte kujdes ekstrem në përdorimin e armëve bërthamore. Në veçanti, Ajnshtajni besonte se bomba H, lloji më i fuqishëm i bombës atomike të mundshme, nënkuptonte shkatërrimin e Tokës.
Për ata që nuk janë të informuar me armët bërthamore, pasi në fakt ka shumë lloje. Bomba atomike ishte bomba origjinale e projektuar dhe hedhur në vitin 1945 gjatë Luftës së Dytë Botërore në qytetet japoneze të Hiroshima dhe Nagasaki. Një bombë atomike ndan atomet duke përdorur një kombinim të plutoniumit ose uraniumit me eksplozivët konvencionalë, një proces i referuar si ndarje bërthamore. Albert Ajnshtajni, megjithatë, ishte më i shqetësuar për bombat me hidrogjen (bombat H), pajisje termonukleare që kombinojnë ndarjen bërthamore me shkrirjen. Ata ndahen dhe më pas rikombinojnë atomet për të zmadhuar rendimentin e tyre shpërthyes dhe tejkalojnë shumë fuqinë e bombave atomike.
Frika e Ajnshtajnit kishte baza, pasi arma më e fuqishme bërthamore e ndërtuar ndonjëherë ishte me të vërtetë një bombë me hidrogjen e hedhur në vitin 1961. E quajtur Bomba “Car” dhe e prodhuar nga Bashkimi Sovjetik, fuqia e saj e egër shpërthyese ishte 1570 herë më e fuqishme se bombat e Hiroshimës dhe Nagasakit së bashku. Shtetet e Bashkuara kishin hedhur tashmë bombën e parë me hidrogjen në botë në vitin 1952, pasi Presidenti amerikan Harry Truman rekrutoi disa nga shkencëtarët nga Projekti Manhattan, për të filluar zhvillimin e bombës në vitin 1950.
Kjo ishte pesë vite pas paralajmërimit të lartpërmendur të Ajnshtajnit të vitit 1945, për zhvillimin e armëve të mëtejshme bërthamore. Por, si shumë fjalë urtësie të thëna, paralajmërimi i tij kaloi pa u vënë re. Të përballur me frikën e freskët, të pas Luftës së Dytë Botërore dhe me kujtesën po aq të freskët të gjakderdhjes, superfuqitë e botës dolën përpara për të krijuar një armë që e zbehte bombën atomike në madhësi dhe fuqi e saj shkatërruese.
Dhjetë vjet pasi Albert Ajnshajn fitoi çmimin Nobel në 1945, bashkoi forcat me një nga filozofët dhe mendimtarët më të shquar të shekullit të 20-të, Bertrand Russell, për të paralajmëruar për rreziqet e bombave me hidrogjen. Manifesti i Russell-Ajnshtajn, i lexuar i plotë në Pugwash, u nënshkrua nga shumë fizikanë dhe matematikanë të tjerë kryesorë dhe u dorëzua në Londër në 1955.
Paragrafi i fundit i manifestit shërben si një përmbledhje e përsosur: “Meqenëse armët bërthamore me siguri do të përdoren në çdo luftë të ardhshme botërore dhe meqenëse armë të tilla kërcënojnë ekzistencën e vazhdueshme të njerëzimit, ne u bëjmë thirrje qeverive të botës të kuptojnë dhe të pranojnë publikisht se, qëllimi nuk mund të arrihet më tej mes një lufte botërore, ndaj i nxisim ata, në përputhje me rrethanat, të gjejnë mjete paqësore për të zgjidhur të gjitha çështjet mes tyre”.
“Zgjedhja e thjeshtë – siç shkruan Ajnshtajni dhe Russell – ishte midis përparimit të vazhdueshëm në lumturi, njohuri dhe mençuri.”
Në veçanti, Ajnshtajni dhe kompania e tij vunë në dukje fuqinë e bombës H mbi të gjitha të tjerat, një bombë aq e fortë sa të “mund t’i japë fund racës njerëzore. Numri relativisht i vogël i njerëzve që vdiqën nga shpërthimi fillestar i armëve me hidrogjen, do të zbehej në krahasim me numrin shumë më të madh të atyre që do të vdesin në torturën e ngadaltë të sëmundjes dhe kalbjes më pas. Ndërkohë që asnjë armë bërthamore nuk është përdorur më kundër njerëzve që nga Lufta e Dytë Botërore dhe kërcënimi i Luftës së Ftohtë është zhdukur prej kohësh”, fjalët e Ajnshtajnit ende tingëllojnë të vërteta.
